Η ορθή κρίση ,ως αξία και αρετή Δημήτρης Κ. Μπάκας

Προοίμιο

Η γνώση  συνιστά ύπατη αξία!  Είναι θησαυρός ανθρώπινος και εφόδιο ζωής. Πλούτος πνευματικός αλλά και δύναμη για απόκτηση  υλικού πλούτου! Όλοι μας συμφωνούμε σε αυτό και, ίσως, όλοι μας την επιδιώκουμε. Συνήθως, όμως, δεν γνωρίζουμε την ουσία της ανθρώπινης γνώσης, ούτε   ότι υπάρχει μια ροπή της γνώσης προς το  λάθος και την ψευδαίσθηση. Μάλιστα δεν ενδιαφερόμαστε να μάθουμε το τι σημαίνει γνωρίζω. Η γνώση της γνώσης είναι απόλυτη ανάγκη.

Η γνώση δεν είναι ένα έτοιμο εργαλείο, οποίο  χρησιμοποιούμε, χωρίς να ξέρουμε πώς και από τι είναι φτιαγμένο. Το να κατανοήσουμε  το είναι και τη σημασία της γνώσης είναι θέμα ολιστικής  παιδείας και αγωγής. Απαιτείται καλλιέργεια  του πνεύματος για την απόκτηση διαύγειας σκέψης. 

Εισαγωγή

 Ο γνωστικός χώρος της ανθρώπινης προσωπικότητας  είναι εκείνος, που διψά να γεμίσει από  την αλήθεια. Είναι το μέρος της ψυχής του ανθρώπου που προκαλεί την όρεξη για μάθηση. Είναι  η ιδιότητα που διακρίνει ουσιαστικά τον Άνθρωπο, ως κατηγορία έμβιου όντος. Λέμε ουσιαστικά, γιατί και τα άλλα έμβια όντα έχουν ένα έμφυτο βαθμό γνωστικής ικανότητος. Φαίνεται, όμως,  ότι  λειτουργεί μηχανιστικά, γιατί δεν υπάρχει  η έννοια του «γιατί». Ήτοι  η λογική επεξεργασία των παραστάσεων και των εμπειριών. Στον άνθρωπο έχουμε το περίφημο δώρο του Λόγου. Είναι εκείνο το στοιχείο που η ανάπτυξή του επιτρέπει να αποκτήσει μια κριτική δύναμη, που μπορεί εξελιχθεί σε αρετή. Ήτοι να επιλέγει το καλό, να το καλλιεργεί ως προσόν και να πράττει ανάλογα.

 Την πρώτη φάση μιας «μηχανικής» αντανάκλασης  του εγκεφάλου στα ερεθίσματα που λαμβάνει από το περιβάλλον μέσω των αισθητηρίων οργάνων έχουν όλα τα έμβια όντα. Η περαιτέρω, όμως «λογική επεξεργασία» είναι προνόμιο του ανθρώπου. Είναι η περιοχή της συνείδησης, της σκέψεως, του Λόγου. Είναι  η ικανότητα που καθιστά τον άνθρωπο έλλογο ον (homo sapiens). Είναι το όριο της μεγάλης  μετάλλαξης. Της απόκτησης πνευματικής υπόστασης με νοημοσύνη(λογική, IQ), με συναισθηματική νοημοσύνη, με πνευματική και κοινωνική νοημοσύνη κλπ. Με αυτή την ικανότητα, του cogito, ο άνθρωπος σκέπτεται, αμφιβάλλει, απορρίπτει, εγκρίνει, βούλεται κλπ.

Φυσικά, ο λόγος είναι ικανότητα όλων των ανθρώπων, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν την ίδια  (σε ποιότητα) ικανότητα. Ίσως, να έχουμε όλοι τις προϋποθέσεις να αναπτύξουμε την κριτική ικανότητα, αλλά την αναπτύσσουμε ανάλογα με τις ιδιομορφίες μας τις κληρονομικές, τις κοινωνικές, τις εμπειρίες, αλλά προπαντός με την προσπάθεια που καταβάλλουμε. Βεβαίως υπάρχουν πάμπολλες  ποικιλίες νοημοσύνης, περίπου όσοι και οι άνθρωποι που υπήρξαν ή και θα υπάρξουν ακόμη  και φυσικά και όσων ήδη υπάρχουν.

Με τα επιστημονικά δεδομένα, προφανώς,  η ποιότητα της νοημοσύνης δεν έχει να κάνει ούτε με το χρώμα του δέρματος, ούτε με το σωματικό μέγεθος, ούτε ακόμη με τη γλώσσα, από την οποία, όμως,  επηρεάζεται σε σημαντικό βαθμό! Αλλά σχετίζεται με τη βιολογική  ιδιοσυστασία μας. Στη συνέχεια, χωρίς βέβαια να είναι  κανόνας, μεταβάλλεται ανάλογα των συνθηκών του περιβάλλοντος και των προϋποθέσεων, που εξασφαλίζονται. Ισχύει ότι οι καλύτερες συνθήκες περιβάλλοντος (οικογενειακού, κοινωνικού, τοπικού κλπ.), δημιουργούν  περισσότερες πιθανότητες για καλύτερη εξέλιξη. Έχουν όμως παρατηρηθεί και περιπτώσεις, ουκ ολίγες, εκφυλισμού από γενεά σε γενεά, παρά τις καλές προϋποθέσεις. Το ίδιο  συμπέρασμα  εξάγεται και   από τις παρατηρήσεις στη Φύση, όπου  θα υπήρχαν μόνον λιοντάρια  και όχι και αλεπούδες και ζαρκάδια!!

Σχολιασμός

Ως πρώτο, πολύ γενικό, συμπέρασμα προκύπτει ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δυνατότητα να αναπτύξουν ένα βαθμό κριτικής ικανότητας. Ήτοι μπορούν να συλλέγουν πληροφορίες με  τα αισθητήρια όργανά τους, να τις  εναποθηκεύουν στη μνήμη του εγκεφάλου τους, να τις επεξεργάζονται με τον λόγο τους και να βγάζουν κάποια συμπεράσματα. Να θεωρούν ότι τα συμπεράσματα είναι ασφαλή. Να τα πιστεύουν, να αναπτύσσουν τη βουλητική δύναμη και να πράττουν ανάλογα.

 Φαίνεται ότι υπάρχει μια «λογική»  σειρά ενεργειών. Στην ουσία, όμως, λαμβάνει χώρα μια πολύπλοκη διαδικασία, με τη συμμετοχή, άλλοτε συνειδητή και άλλοτε μη συνειδητή, κατά την οποία ολόκληρο το είναι του ανθρώπου συμπράττει, συλλειτουργεί και συν-δημιουργεί ένα  καινούργιο πνευματικό αποτέλεσμα. Κατά κανόνα το χρωματίζουμε, ως  νοητικό ή συναισθηματικό ή ηθικό, θρησκευτικό κλπ., ανάλογα με το ποιος χώρος συνεισφέρει περισσότερη απόχρωση. Στην πραγματικότητα, όμως, όλο το πνευματικό γίγνεσθαι του ανθρώπου έχει επενεργήσει με τη δική του συνειδητή ή όχι παρέμβαση.

Αν στο σημείο αυτό θέλαμε να εισχωρήσουμε λίγο πιο βαθιά σε κάποιες λεπτομέρειες της όλης διαδικασίας θα βλέπαμε ότι το όλον συντίθεται με μικρότερες, όχι ασήμαντες, όμως, λεπτομέρειες, αλλά  και το όλον αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου τμήματος κοκ. Κοντολογίς, κάθε φορά οτιδήποτε  εξετάζουμε είναι μέρος ενός μεγαλύτερου θέματος και εκείνο που εξετάζουμε  συνίσταται από άλλα μικρότερα μεγέθη, περίπου, εξίσου σημαντικά για την τελική κρίση μας. Πολλές φορές, όμως, εμείς καθοδηγούμε το νου μας προς την επιθυμητή λύση και βάζουμε απόλυτο «κριτή» τον λόγο.

Η έννοια Λόγος έχει ποικίλο νόημα. Από την απλή λογική διατύπωση «όταν στο Α προσθέσω το Β τότε θα πάρω το Γ» μέχρι την επιλογή που απαιτείται να ληφθεί μέσα σε ένα πλήθος περιπτώσεων σε μια πολυεπίπεδη, πολύπλοκη, πολυκεντρική και ταχύτατης εξέλιξης καταστάσεως.  Είναι πλέον αποδεχτό, ότι καμία διατύπωση, όσο ακριβής και αν είναι,  δεν είναι δυνατόν να συμπεριλάβει το όλον, γιατί κάτι απομένει  απέξω, που μπορεί να είναι σημαντικό.  Προσέτι, και αυτό, που εμείς θεωρούμε λογικά «ενιαίο» όλον αποτελείται από επιμέρους στοιχεία που είναι δυνατόν να μη είναι αρμονικά υποσύνολά του. Έτσι, ουσιαστικά τα λογικά βήματά μας είναι , σχεδόν, πάντα προσεγγιστικά.

 Φυσικά, όσο πιο απλό θέμα αντιμετωπίζουμε τόσο πιο σωστή προσέγγιση κάνουμε, η οποία  τελικά μας δημιουργεί την εικόνα της βεβαιότητας. Τα θέματα, όμως, στο περιβάλλον μας δεν είναι απλά. Είναι σύνθετα και μάλιστα γίνονται συνεχώς πιο σύνθετα με προστιθέμενες νέες γνώσεις και πληροφορίες. Ακριβώς, γι’ αυτό  προστίθεται η ανάγκη νέας διαρκούς  προσαύξησης της κριτικής ικανότητας! Έτσι προχωράει η γνωστική ικανότητά μας  στο άπειρο.

Η  ανθρώπινη, όμως,  ψυχή αντιλαμβάνεται ολοκληρωμένες ενότητες. Δεν μπορεί να είναι αίολη  και με ερωτηματικά. Επιζητεί «πακέτα εύληπτα» για να ικανοποιηθεί. Οριστικές λύσεις. Απαιτεί απτά αποτελέσματα, τα οποία μάλιστα να είναι και στα μέτρα της και τις πιο πολλές φορές και σύμφωνα με τις επιθυμίες της! Συνήθως δε διαθέτει την υπομονή για μια πιο ξέμακρη ανάπτυξη που να έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα. Από εδώ προέρχεται η  ανάγκη για διατύπωση «ρητών», «γνωμικών», αποφθεγμάτων, αλλά και η χρήση συμβόλων, μύθων, παραδειγμάτων, συνθημάτων και τόσων άλλων τεχνασμάτων για να μεταφέρονται απόψεις συμπυκνωμένες και σύντομο χρόνο και τρόπο. Απαιτείται η  συμπύκνωση των νοημάτων για να «μπαίνουν» πιο εύκολα στη ψυχή μας.

 Εδώ ανακύπτει η άλλη μεγάλη ανάγκη: Η αρετή της απλότητας!  Να είμαστε σε θέση να προβαίνουμε στη συμπύκνωση, χωρίς όμως, να αλλοιωθεί το ουσιαστικό νόημα. Συνήθως η απλοποιήσεις  αφήνουν πράγματα έξω, είτε από αδεξιότητα είτε , ενίοτε, από σκοπιμότητα που είναι ουσιαστικά. Από εδώ αναδύεται η μεγάλη ποικιλία πολλών «ορθών» απόψεων. Από εδώ φαίνεται προέκυψε η ανάγκη να υπάρξει η «διαρχία» του Ορθού Λόγου. Ο  αντικειμενικός Θεϊκός Ορθός Λόγος και ο ανθρώπινος ορθός Λόγος. Ο πρώτος είναι μόνιμος σταθερός και αμετάβλητος. Είναι απόλυτος δίκαιος και αδέκαστος. Προς αυτόν τον Λόγο προσβλέπει ο άνθρωπος με τη νόησή του, αλλά φαίνεται ότι η προσπάθεια αυτή του ανθρώπου, όπως  και πάρα πολλές άλλες προσπάθειες, είναι απλά διακαής πόθος. Διακαής πόθος είναι και  το απόλυτο κάλλος όπως και  το απόλυτο αγαθό. Ο άνθρωπος, όμως, είναι πεπερασμένο ον και δεν μπορεί να φτάσει στο άπειρο ποτέ. Απλά μπορεί να το εγγίζει!!

 Απομένει ο άλλος λόγος, ο ανθρώπινος. Και εκείνος, όμως, είναι ελλιπής. Είναι θρυμματισμένος και εν πολλοίς υποκειμενικός. Με την πρόοδο μάλιστα  γίνεται πιο ασαφής, γιατί απλούστατα προστίθενται καθημερινά πιο πολλές πληροφορίες, απόπου προκύπτουν πιο πολλές γνώσεις, αλλά και πιο πολλές επιθυμίες και πιο πολλές απόψεις. Έτσι από τον ορθολογισμό (ορθή χρήση του λόγου) πολύ εύκολα φθάνουμε στον ανορθολογισμό και την εκλογίκευση! Τα όρια είναι δυστυχώς συγκεχυμένα. Πολλές μπορεί να είναι καλής πίστης, χωρίς να αποκλείεται και η κακόβουλη παρουσίαση.

Το άτομο σήμερα βρίσκεται, όπως πάντοτε σχεδόν, στο σταυροδρόμι της επιλογής του ορθού από το λανθασμένο. Στην κρίσιμη  φάση της σωστής επιλογής. Στο καθημερινό πρόβλημα στο τι να πιστέψει ως αλήθεια και τι να θεωρήσει ως ψέμα. Ας έρθουμε για λίγο στη φρικτή καθημερινότητα!

Είναι πραγματικό,  ωραίο και αγαθό να ενεργεί κάποιο ον  μέσα στα φυσιολογικά του όρια και τις δυνατότητές του.  Ο άνθρωπος, όμως,  με το πνεύμα του και τη νοημοσύνη του  δυστυχώς απομακρύνεται σοβαρά από τη «φυσική» του κατάσταση. Η εφευρετικότητα οι επινοήσεις του και τα σπουδαία φυσικά του προσόντα τον φέρνουν σε επίπεδα μακριά από την αρχική του φύση.  Ενώ δεν έχει τα προσόντα που έχουν άλλα όντα της φύσεως κατόρθωσε να τα υποτάξει, γιατί έχει   τη  μοναδικότητα, τον λόγο. Δεν τρέχει, όπως το ελάφι, αλλά έφτιαξε το αυτοκίνητο και τρέχει περισσότερο από ότι το ελάφι. Δεν έχει φτερά να πετάξει στους ουρανούς εντούτοις έφτιαξε το αεροπλάνο και κατέκτησε τους ουρανούς. Δεν έχει το μάτι του αετού να βλέπει μακριά, εντούτοις έφτιαξε τα τηλεσκόπια και «βλέπει» χιλιάδες έτη φωτός μακριά. Ατέλειωτα είναι τα επιτεύγματα του ανθρώπινου μυαλού.

Αλλά υπάρχουν και οι δυσμενείς συνέπειες! Χρησιμοποιεί το μυαλό του και για τις «ζαβολιές» του. Είναι αχόρταγος. Θέλει τα πάντα. Θέλει να γίνει αυτό που δεν είναι και είναι μόνον οι θεοί που έπλασε. Να γίνει αθάνατος. Εν πολλοίς το αντιλαμβάνεται ότι δεν πρόκειται να το κατορθώσει στην ουσία ποτέ. Εντούτοις θέλει τα πάντα να γίνουν, όπως εκείνος το θέλει, στη σύντομη ζωή του. Αλλάζει τη φύση του και βάζει τα χαρακτηριστικά που τον ευνοούν. Όλα αυτά τα απέδωσε στην πιο ενεργή και παραγωγική διαδικασία που την ονόμασε Τέχνη! (<τίκτω κάτι που δεν υπάρχει). Από τη μια πλευρά, τη θετική,  είναι η Τέχνη ευλογία, αλλά από την άλλη είναι κατάρα! Πάνε, όμως, μαζί  δυστυχώς και  προστίθεται κάθε φορά κάτι που δεν είναι φυσιολογικό.  Προστέθηκε και το εμπορικό κέρδος και έγιναν: Η πληροφορία παραπληροφόρηση, η παιδεία παραπαιδεία και η μόρφωση παραμόρφωση. Δυστυχώς, ό,τι σερβίρεται πρέπει να είναι εμπορεύσιμο, όχι πάντα αληθές. Αρκεί να εντυπωσιάζει!

 Αποτιμήσεις

Η προσέγγιση της αλήθειας, μέσα σε ένα περιβάλλον με άπειρες πληροφορίες, μηνύματα, γεγονότα και ποικίλες δράσεις και επιδράσεις, που προκαλούν ένα πραγματικό χάος, είναι δυσχερέστατη , εάν όχι ανέφικτη! Ζούμε στην εποχή του κατακλυσμού των πληροφοριών. Οι εξειδικεύσεις καθιστούν ασύλληπτες τις λεπτομέρειες και των πιο απλών θεμάτων και αντικειμένων, αλλά συνήθως αγνοούν το όλον, όπως και τις αλληλοεπιδράσεις των μερών. Και ο άνθρωπος καλείται μέσα σε αυτό το χαοτικό περιβάλλον να βρει μια πειστική απάντηση. Μια «αλήθεια».

Ο κόσμος είναι ο ίδιος δεν διαφέρει στην ουσία του. Διαφέρουν οι άνθρωποι που αντιλαμβάνονται τον κόσμο. Με άλλα λόγια  ο κόσμος μας είναι, όπως τον κατανοούμε εμείς οι άνθρωποι. Εξαρτάται από τον πλούτο και τη ζωτικότητα του μυαλού μας. Βλέπουμε αυτό που έχουμε την ικανότητα ή θέλουμε, να δούμε.  Η αντίληψη του κόσμου δεν ταυτίζεται με τον βαθμό ευφυΐας του ατόμου. Εξαρτάται από την   κριτική δύναμη του εγκεφάλου. Ήτοι,  την κατάλληλη χρήση τού Λόγου σε συνδυασμό με το σύνολο της πνευματικών ικανοτήτων, που είναι θέμα ανάπτυξης μέσω της συνεχούς εξάσκησης.

Το χρυσό κλειδί της μάθησης είναι το ενδιαφέρον, στηρίζεται βασικά στην ορθολογική  σπουδαιότητα που δίνουμε στις αξίες μόρφωσης της ατομικής μας προσωπικότητας.  Η ολβιότητα αναδύεται, όταν οι αξίες και οι  αρετές  προλαμβάνουν τις ανάγκες και όχι οι ανάγκες να μας οδηγούν στις αξίες. Μόνος του ο καθένας μας, χωρίς τη βοήθεια των συνανθρώπων του είναι αδύνατο να δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις. Είναι, όμως, υποχρεωμένος να αναπτύξει και τη δική του κριτική δυνατότητα του νου, ώστε να αντιλαμβάνεται τουλάχιστον σε παραδεχτό βαθμό τους πιο ειδικευμένους.

 Η  ορθή κρίση συνιστά πρωταρχική πνευματική( νοητική κατά βάση) αξία, γιατί μας φέρνει πιο κοντά στην αληθινή πραγματικότητα. Απαιτεί ολιστική και διαρκή καλλιέργεια  προσανατολισμένη στο ευρύτερο και μελλοντικό καλό  της ανθρωπότητας, γι’ αυτό συνιστά αρετή.  Δεν είναι η κατοχή της απόλυτης αλήθειας, που είναι ανέφικτη, αλλά γίνεται ένα  άγγιγμα της αλήθειας. Ένα τακτ της κρίσης.  Ως αρετή συνιστά κορυφή που δύσκολα φθάνεται. Βρίσκεται  στα όρια του ταλέντου και της τέχνης, που  βελτιώνεται με την προσπάθεια και την απόκτηση εμπειριών.

Απαιτεί συνεχή εξάσκηση, και μάλιστα με διαρκείς αναθεωρήσεις απόψεων. Άρα αμφισβητήσεων, γιατί καιροφυλαχτούν ροπές προς την πλάνη και το ψέμα. Πολλές φορές οι άνθρωποι δεν καταλαβαίνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε. Από τη φύση τους τα όργανα συλλογής πληροφοριών συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον στις αρνητικές πλευρές των αντικειμένων, ήτοι στο ψεύδος, στην ασχήμια και το κακό. Αυτά εντυπωσιάζουν περισσότερο και προκαλείται πιο εύκολα, εσφαλμένη  εντύπωση.

Η αλήθεια, συνήθως,  λόγω πολυεπιπεδότητας έχει μεταφερθεί σε άλλο  διαφορετικό επίπεδο αναφοράς και η σκέψη μας παραμένει κλειδωμένη στην πεποίθηση λανθασμένης εκτίμησης. Η ατομική και συλλογική παιδευτική προσπάθεια προσέγγισης των αληθών στοιχείων ευρύτερων διαστάσεων και η σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου θεώρηση μας προφυλάσσει  σημαντικά από την περίπτωση εσφαλμένων εκτιμήσεων και πλάνης. Προσέτι, η αντίληψή  μας για την  πραγματικότητα επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό και από το ατομικό αλλά και το κοινωνικό ασυνείδητο!

Επίλογος

Συνιστά καθήκον μας να προετοιμαζόμαστε για τις δυσκολίες , οι οποίες , οπωσδήποτε , θα έλθουν στη ζωή μας. Είμαστε υποχρεωμένοι ηθικά να οικοδομήσουμε προοπτικές ενός βιώσιμου μέλλοντος της  Πατρίδας μας μέσα σε μια πιο «ανθρώπινη»  Ανθρωπότητα. Να αφήσουμε, ό,τι πιο σωστό για τους επιγόνους μας, αλλά και να  τους προετοιμάσουμε, με το άριστο παράδειγμά μας,  ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν τις δύσκολες περιπτώσεις της ζωής  τους για  να  μην αιφνιδιαστούν!

   Στη ζωή του ανθρώπου που, ως εάν ζωντανός οργανισμός, διαρκώς  εξελίσσεται θετικά ή αρνητικά,  πρωταγωνιστικό ρόλο έχει η Ολιστικής Παιδεία. Ασφαλώς η εξειδικευμένη γνώση  είναι απόλυτα απαραίτητη λόγω των αυξημένων πλέον απαιτήσεων, αλλά ο πρώτιστος στόχος της Παιδείας είναι αυτό τούτο το ανθρώπινο είναι, που διαρκώς εξελίσσεται. Ο Άνθρωπος  ως  πρόσωπο, πρώτιστα!

Η σημερινή δυτικού τύπου ανάπτυξη, που  έχει συλληφθεί μόνον από τεχνικής –οικονομικής άποψης, δυστυχώς αποδεικνύεται πρακτικά ανεπαρκής για την ολβιότητα της ανθρωπότητας. Οι αντιπαλότητες ξεπερνούν κατά πολύ τις φιλικές συνυπάρξεις! Εκτιμάται ότι παράλληλα με την επιστημονική-τεχνοκρατική είναι απόλυτα απαραίτητη μια ολιστικής μορφής ανάπτυξη , η οποία να  μην είναι μόνον υλική, αλλά πρώτιστα διανοητική, συναισθηματική και προπαντός ηθική.

Επιβάλλεται η καλλιέργεια ενός οράματος για μια  ανώτερη  ανθρώπινη πραγματικότητα, η οποία να συνδυάζει τη  διαφορετικότητα με την πιο αρμονική ενότητα.  Άνθρωποι –πρόσωπα με ξεχωριστές ταυτότητες, αλλά και πολλαπλά συνεργάσιμες. Να διατηρήσουμε την  Εθνότητά μας, την Πατρίδα μας, την πολιτισμική μας ταυτότητα, αλλά ταυτόχρονα να νιώθουμε, ως πολίτες  της Γης μας. Οφείλουμε να ξεκινήσουμε από την ευρεία ολιστική ανάπτυξη των νοητικών ικανοτήτων μας, ώστε με κοινή συνείδηση( από κοινού με τον συνάνθρωπο γνώση),  των  προσωπικών   μας, αλλά   των  αναγκών ευρείας κλίμακας.

Για να υπάρξει ικανοποιητικό αποτέλεσμα είναι ανάγκη να γεφυρωθούν  τα χάσματα- κενά μεταξύ των ανθρωπιστικών και τεχνοκρατικών κλάδων. Η Ολιστική Παιδεία του ανθρώπου, που ήδη αναγνωρίζεται  ως «η δύναμη του μέλλοντος», θα πρέπει να είναι ικανή να αντιμετωπίσει  την αυξανόμενη πολυπλοκότητα της ζωής και την μη προβλεψιμότητα των καταστάσεων που χαρακτηρίζουν τη ζωή επάνω στον Πλανήτη.

Πιστεύουμε στον δημιουργικό διάλογο, από τον οποίο αναδύονται πιο λυσιτελείς αποφάνσεις. Στο πλαίσιο της Κιβωτού Ολιστικής Παιδείας θα προσπαθήσουμε, στο άμεσο προσεχές μέλλον, αφιερώνοντας ευάριθμα πονήματα  να προσεγγίσουμε με διαλογικό τρόπο τις τυφλώσεις και τα εμπόδια  που θολώνουν την ορθή κρίση μας. Θα διατυπωθούν απλές προτάσεις αντιμετώπισης των  πιο κρίσιμων, κατά την ταπεινή μας άποψη, σημείων, που προκαλούν ασάφειες και παθογένειες στη σωστή γνώση, όπως δυισμοί,  εγγράμματα,  αβεβαιότητες, κρισιμότητες κλπ. ,που εμποδίζουν τη  διατήρηση της νοητικής διαύγειας.

Με την πεποίθηση ότι η όλη δόμηση του ατόμου συνιστά την ύψιστη τέχνη της ζωής μας, που είναι  μια συνεχής δια βίου ανασυγκρότηση και ποτέ δεν περατώνεται  παρά μόνον με το πέρας του βίου, ήτοι, ουσιαστικά είναι η ίδια μας η Ζωή.

 Ευελπιστούμε  και στη δική σας προσωπική  συμμετοχή  στην ταπεινή μας προσπάθεια! 

                                                                       Δημήτρης Κ. Μπάκας

                                                                            Ιούνιος 2020