Το πρώτο ελληνικό τρακτέρ και το άδοξο τέλος

 

Η επιχείρηση που έφτιαχνε κινητήρες πριν 60 χρόνια και λειτουργούν μέχρι σήμερα.

Η ελληνική βιομηχανική ιστορία είναι γεμάτη με ιστορίες επιτυχίας που κινδυνεύουν να ξεχαστούν στο πέρασμα του χρόνου. Αυτό όμως φαίνεται ότι δεν ισχύει για μία τουλάχιστον ελληνική επιχείρηση. Το εργοστάσιο και η εταιρεία δεν υπάρχουν πια, όμως τα προϊόντα της, ακόμη και 60-70 χρόνια μετά συνεχίζουν να λειτουργούν.

Άλλωστε οι Έλληνες αγρότες δεν αλλάζουν συχνά τα εργαλεία τους. Ο Σύνδεσμος Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Μηχανημάτων αναφέρει ότι σήμερα ο συνολικός στόλος των τρακτέρ που είναι σε λειτουργία, εκτιμάται γύρω στα 180.000 μηχανήματα και γενικά καθυστερεί η αντικατάσταση του γερασμένου στόλου, η μέση ηλικία του οποίου πλέον ξεπερνάει τα 26 χρόνια.

Για την εποχή της μάλιστα μια συγκεκριμένη επιχείρηση ήταν ένας ελληνικός κολοσσός που κατάφερε να βγάλει κινητήρες για καΐκια, αντλίες, ακόμη και τρακτέρ.

Ο λόγος για την θρυλική επιχείρηση «Μαλκότση» με τους ντιζελοκινητήρες που λειτουργούν ακόμη και σήμερα και υπάρχουν σε πολλά χωράφια.

Η ιστορία ξεκινάει από το όραμα του Σωκράτη Μαλκότση. Σπουδάζει μηχανολόγος μηχανικός στο ΕΜΠ, από όπου αποφοίτησε το 1919, και στο Πολυτεχνείο της Λιέγης, όπου ολοκλήρωσε τις σπουδές του ένα χρόνο αργότερα. Μεταξύ 1921 και 1924, εργάστηκε στην εγκατάσταση κέντρων αυτόματης τηλεφωνίας στην Αμβέρσα, προτού επιστρέψει στην Ελλάδα και ανοίξει τεχνικό γραφείο.

Το 1934 ξεκινάει δυναμικά. Προχωράει με έδρα τον Πειραιά στις μηχανικές κατασκευές ιδρύοντας, με κύριο μέτοχο την Τράπεζα Χίου, την «Τέχνικα Σ. Μαλκότσης Α.Ε. Γενικών και Τεχνικών Επιχειρήσεων».

Το εργοστάσιο στήνεται στον Πειραιά, στην οδό Παπαστράτου και τα κεντρικά στην Αθήνα, στην οδό Σωκράτους.

Κατά την περίοδο του πολέμου, το μηχανουργείο του Μαλκότση συνεργάστηκε με το Ελληνικό Πυριτιδοποιείο και Καλυκοποιείο του Μποδοσάκη και κατασκεύαζε βλήματα για το Βασιλικό Ναυτικό.

Μεταπολεμικά η εταιρεία αναπτύσσεται και γίνεται μία από τις πλέον δυναμικές της Ελλάδας. Κατασκεύαζε από εξαρτήματα για το σιδηροδρομικό δίκτυο, μέχρι μηχανουργικά δράπανα, ποτιστικές μηχανές και τελικά ένα ολοκληρωμένο ελληνικό τρακτέρ.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1940 οι πολύ μεγάλες μετά τον πόλεμο ανάγκες σε έργα οδήγησαν βαθμιαία τόσο στην αύξηση του αριθμού Διπλ. Μηχανολόγων ΕΜΠ, όσο και στην αύξηση της απασχόλησής τους σε διάφορους τομείς.

το εργοστάσιο του Διπλ. Μηχανολόγου Μηχανικού Σ. Μαλκότση, που προπολεμικά λειτουργούσε ως μηχανουργείο, κατασκευάζονταν τώρα εν σειρά μονοκύλινδροι και, σε μικρότερο αριθμό, τετρακύλινδροι κινητήρες Diesel που στα πρώτα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια κάλυπταν τις ανάγκες των αγροτικών αρδευτικών αντλιοστασίων, αλλά και την κίνηση των πολλών μικρών αλιευτικών σκαφών, τις βιοτεχνικές και άλλες συναφείς εφαρμογές με χαμηλό κόστος.

Στη διάρκεια μιας δεκαετίας παρήχθησαν 30.000 κινητήρες 7 και 15 ΗΡ. Στο εργοστάσιο εργάσθηκαν άνθρωποι που έγιναν μετέπειτα Καθηγητές ΕΜΠ και συμμετείχαν επίσης στα έργα των αντλιοστασίων της λίμνης Υλίκης για την υδροδότηση της Αθήνας.

Η αθάνατη μηχανή «Έλσα Μαλκότση»

Το αποκορύφωμα της επιτυχίας για το εργοστάσιο Μαλκότση ήρθε με τη μηχανή ΕΜ ή αλλιώς «Έλσα Μαλκότση». Οι κινητήρες αυτοί μάλιστα λειτουργούν μέχρι και σήμερα.

Οι παλαιότεροι αγρότες γνωρίζουν τον παλιό μονοκύλινδρο, κατακόρυφο, υδρόψυκτο πετρελαιοκινητήρα, ισχύος 10-12 ίππων, ο οποίος σε πολλές περιοχές τις χώρας μας εξακολουθεί να λειτουργεί παραγωγικά, ως σήμερα.

Μέσα στα επόμενα χρόνια ο Μαλκότσης είχε τελειοποιήσει το ομώνυμο τρακτέρ του, το οποίο όμως δεν μπήκε ποτέ σε γραμμή μαζικής παραγωγής.

Τα τρακτέρ, που σχεδιάστηκαν σε συνεργασία με μια βρετανική συμβουλευτική εταιρία, παρήχθησαν για μόνο μερικά έτη, λόγω έλλειψης των χρημάτων, και άλλων προβλημάτων.

Η αντίστροφή μέτρηση φαίνεται ότι ξεκίνησε όταν η βιομηχανία Μαλκότση εκτέθηκε σε υψηλό δανεισμό για να ανταποκριθεί σε μια μεγάλη παραγγελία 1.000 μηχανών για στρατιωτικά οχήματα προς την ΕΛΒΟ. Όμως η κρατική εταιρεία δεν ήταν συνεπής στις πληρωμές της απέναντι στην ελληνική βιομηχανία με αποτέλεσμα να την οδηγήσει στο λουκέτο. Τελικά η εταιρεία «Τέχνικα Σ. Μαλκότσης Α.Ε. Γενικών και Τεχνικών Επιχειρήσεων», που στα χρόνια της ακμής έφτασε να απασχολεί μέχρι 350 άτομα, έκλεισε αρκετά χρόνια αργότερα.