Λύθηκε το μυστήριο των "θαμμένων Άλπεων" της Ανταρκτικής

Το μυστήριο για τον σχηματισμό ενός γεωλογικού θαύματος εκτιμά ότι έλυσε διεθνής ερευνητική ομάδα, μισόν αιώνα μετά την ανακάλυψη (το 1958) κάποιων... παράξενων λόφων στην Ανατ. Ανταρκτική, οι οποίοι αποδεικνύεται εν τέλει ότι ήταν οι βουνοκορφές μιας γιγάντιας οροσειράς, θαμμένης κάτω από 1,5 χλμ. πάγου. 

Η μελέτη βασίστηκε σε τοπογραφικά δεδομένα από δύο ερευνητικά αεροπλάνα, εξοπλισμένα με ραντάρ και αισθητήρες που ανιχνεύουν μεταβολές στο μαγνητικό και βαρυτικό πεδίο.

Οι ερευνητές μίλησαν στο περιοδικό "Nature", εξηγώντας ότι σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βουνά, η Οροσειρά Γκαμπούρτσεφ της Ανταρκτικής δεν δημιουργήθηκε από ένα μεμονωμένο τεκτονικό συμβάν, όπως π.χ. μια σύγκρουση λιθοσφαιρικών πλακών. Αντίθετα, προέκυψε από μια μακρά σειρά γεωλογικών γεγονότων, η οποία ολοκληρώθηκε με τον... ενταφιασμό των βουνών κάτω από το μεγαλύτερο κομμάτι πάγου του κόσμου.

«To μάθημα που πήραμε για τα πολλαπλά γεγονότα που σχημάτισαν τα Όρη Γκαμπούρτσεφ θα μπορούσε να επηρεάσει τη μελέτη της ιστορίας κι άλλων βουνών» σχολιάζει στο Γαλλικό Πρακτορείο η Κάρολ Φιν, ερευνήτρια της αμερικανικής γεωλογικής υπηρεσίας (USGS) και μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Η θαυμαστή αυτή ιστορία ξεκινά πριν από 1 δισ. χρόνια, όταν πολλά, μικρά κομμάτια ξηράς ενώθηκαν για να σχηματίσουν την υπερήπειρο Γκοντβάνα. Στο σημείο της σύγκρουσης εμφανίστηκε τότε μια μεγάλη οροσειρά, η οποία αργότερα διαβρώθηκε και εξαφανίστηκε. Άφησε όμως πίσω της ένα υπόγειο υπόλειμμα, μια πέτρινη «ρίζα» που προχωρούσε σε μεγάλο βάθος μέσα στον φλοιό.

Η επόμενη εξέλιξη συνέβη πριν από 250 εκατ. χρόνια, όταν η Γκοντβάνα άρχισε να σπάει σε κομμάτια. Αυτό δημιούργησε μια ρωγμή στο γήινο φλοιό που διακρίνεται ακόμα και σήμερα και η οποία εκτείνεται από την Ανατ. Ανταρκτική μέχρι την Ινδία, σε μια απόσταση 3.000 χιλιομέτρων.

Το ρήγμα αυτό, σε συνδυασμό με τον σχηματισμό άλλων γεωλογικών βυθίσεων στην Ανταρκτική, προκάλεσε τελικά τη θέρμανση της υποκείμενης ρίζας, με αποτέλεσμα την ανύψωση του φλοιού και την αναγέννηση της χαμένης οροσειράς που υπήρχε πάνω από τη ρίζα.

Τα βουνά που αναδύθηκαν ήταν η Οροσειρά Γκαμπούρτσεφ, με συνολικό μήκος 1.200 χλμ. και κορυφές ύψους 2.700 μέτρων. Τα όρη αυτά μοιάζουν μάλιστα με τις Άλπεις, έτσι όπως χωρίζονται μεταξύ τους από κοιλάδες και δίκτυα λιμνών, ενώ μία ακόμη ιδιαιτερότητα της Γκαρμπούτσεφ σε σχέση με άλλες οροσειρές είναι ότι διατήρησε τις αιχμηρές κορυφογραμμές της, αντί να διαβρωθεί σε όλο αυτό το διάστημα που πέρασε από τον σχηματισμό της.

Όταν άλλαξε το κλίμα της Γης, πριν από 34 εκατ. χρόνια, η οροσειρά θάφτηκε στον πάγο, ο οποίος εμπόδισε τη διάβρωσή της από τα στοιχεία της φύσης.

Μόνο μερικές βουνοκορφές εξέχουν από την επιφάνεια του πάγου, που εδώ απεικονίζεται με μοβ χρώμα (Εικονογράφηση: Μάικλ Στάντινγκερ)

Παγωμένη στον χρόνο, η εντυπωσιακή αυτή οροσειρά αναμένεται να διατηρηθεί αναλλοίωτη για πολύ καιρό ακόμα, αφού, σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες στις οποίες αναφέρονται οι ερευνητές, η Ανατ. Ανταρκτική θα διατηρήσει τους πάγους της, ακόμη και αν η θερμοκρασία της Γης ανέβει κατά 10 βαθμούς Κελσίου...

Πηγή