Ο Λένιν διάβαζε Αρχαία Ελληνικά από το πρωτότυπο

Από τον πολιτικό μηχανικό Θεόδωρο Κ. Παπαϊωάννου 

ΜΕΡΙΚΟΙ φαίνεται να πι­στεύουν ότι η διδασκαλία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας αντίκειται στη μαρξιστική δεοντολογία και ότι η επίδειξη εχθρότη­τας έναντι των Αρχαίων Ελληνικών συνιστά εκδήλωση μαρξιστικής συ­νέπειας.

Ορισμένοι έχουν αποκαλέσει αντι­δραστικούς όσους επιθυμούν την επάνοδο των αρχαίων ελληνικών στα Γυμνάσια· ενώ προδήλως, δεν έ­χουν διανοηθεί να χαρακτηρίσουν αν­τιδραστικούς τον Μαρξ, τον Ένγκελς και τον Λένιν. Πιο κάτω παρατίθενται βιογραφικά και απόψεις των Μαρξ, Ένγκελς και Λένιν, από όπου προκύπτει η σχέση, που είχαν αυτοί με την αρχαία ελληνική σκέψη και την αρχαία ελληνική γλώσσα. 

Α. «Ο ΜΑΡΞ παρέμενε πάντα προσηλωμένος στους αρχαίους Έλληνες και ήταν έτοιμος να διώξει με το μαστίγιο από το ναό του πολιτισμού κάθε άθλια ύπαρξη που ήθελε να στρέ­ψει τους εργάτες ενάντια στην αρχαία κληρονομιά» (Φ. ΜΕΡΙΝΓΚ: «Κ. Μαρξ Η ιστορία της ζωής του», Μό­σχα 1957, σελ. 525). Έμαθε αρχαία ελληνικά όταν φοιτούσε στο Γυμνάσιο της γενέτειρας του ( την πρωσική πόλη Τριρ). Από την νεαρή ακόμη ηλικία, τα γνώριζε τόσο καλά, ώστε όταν κά­ποιος διάβαζε αρχαίο ελληνικό κείμε­νο μπορούσε να το μεταφρά­ζει αμέσως ελεύθερα στα γερμανικά. (Φ. ΚΟΥΓΚΕΛΜΑΝ «Μερικά χαρα­κτηριστικά του μεγάλου Μαρξ», Μό­σχα 1958, σελ. 10). Όμηρος, Πίνδαρος, Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης, Δημοσθένης, Ισο­κράτης, Στράβων, Πλάτων, Αριστοτέλης, Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Αππιανός, Διονύσιος Αλικαρνασσεύς , Αρριανός, Δίων ο Κάσσιος κ.ά. είναι οι συγγραφείς που μελετούσε. (Β. ΝΤΑΛΙΝ, Ι. ΝΕΠΟΜΙΑΣΤΣΑΓΙΑ: «Τα ι­στορικά βιβλία στη βιβλιοθήκη του Μαρξ» - Στο βιβλίο «Ο Μαρξ ιστορι­κός», Μόσχα 1968, σελ. 606-610). Διάβαζε και ξαναδιάβαζε κάθε χρό­νο τον Αισχύλο στο πρωτότυπο (Π. ΛΑΦΑΡΓΚ: «Αναμνήσεις γύρω από τον Μαρξ», Μόσχα 1958, σελ. 6). Η κόρη του Μαρξ (Ελεονώρα Εβελινγκ) γράφει ότι ο πατέρας της διά­βαζε την «Ιλιάδα» και την «Οδύσ­σεια» μεγαλόφωνα για να ακούνε οι θυγατέρες του. (ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΜΑΡΞ ΕΒΕΛΙΝΓΚ:. «Φευγαλέες σημειώ­σεις», Μόσχα 1933, σελ. 12). Αξίζει ακόμη να σημειωθεί ότι θέμα της διδακτορικής του διατριβής ήτο η διαφορά μεταξύ της φιλοσοφίας της φύσης του Δημόκριτου και του Επίκουρου. Ώστε το ερώτημα που γεννάται είναι όχι τι είχε διαβάσει ο Μαρξ από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, αλλά τι δεν είχε διαβάσει. 

Β. ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝΓΚΕΛΣ ο γυμνα­σιάρχης του δόκτωρ Γκάντσκε, έ­γραφε στο από 27 Σεπτεμβρίου 1837 ενδεικτικό του από το Γυμνάσιο του Ελμπερφελντ: «οι πρόοδοι του στα Ελληνικά ήτανε τέτοιες, ώστε έμαθε να μεταφράζει εξαιρετικά καλά τόσο τα συγγράμματα των εύκολων σχετικά Ελλήνων πεζογράφων, όσο και τα έρ­γα του Όμηρου και του Ευριπίδη και μπόρεσε να κατανοήσει καλά και να α­ποδώσει την έννοια σ' έναν από τους διάλογους του Πλάτωνα». Σώζεται επιστολή του απευθυνόμε­νη στον παιδικό του φίλο Βίλελμ Γκρέμπερ γραμμένη στα ελληνικά: «Την σου επιστολήν εύρηκα εν τοις των ετέρων, και ηδύ μεν ην εμοί το αυτού ρήμα. Το δε δικαστήριον των πέντε στουδιώσων (Σημ.: φοιτητών) και την αυτών κρίσιν ου δύναμαι γιγνώσκειν ή αυθεντικήν ή κομπετέντην (Σημ.: αρμόζουσα). Εστίν γαρ χάρις υπ' εμού, ει δίδωμι ποιήματα εν ταις εις υμάς επιστολαίς». (Κ. Μαρξ και Φ. Ένγκελς «Άπαντα», τ.Β", σελ. 505). Εξυμνών την ευφωνία της ελληνι­κής γλώσσας, γράφει: «Σαν της θάλασσας τα κύματα όμοια η καλόφωνη γλώσσα του Ομήρου. Λες και κατρακυλά βράχια ο Αισχύλος από τις κορφές στις κοιλάδες». (Κ. Μαρξ - φ. Ενγκελς, «Άπαντα», τομ. 2, σελ. 506). Σχετικά με τον αρχαίο ελληνικό· πο­λιτισμό: «Στη φιλοσοφία, όπως και σε πολλούς τομείς, αναγκαζόμαστε κάθε τόσο να επανερχόμαστε στις κατακτή­σεις του μικρού αυτού λαού, που τα καθολικά του χαρίσματα και η δρα­στηριότητα του εξασφάλισαν στην ι­στορία εξέλιξης της ανθρωπότητας μια θέση που κανείς άλλος λαός δεν μπο­ρεί να διεκδικήσει... Στις πολυποίκιλες μορφές της ελληνικής φιλοσοφίας υ­πάρχουν ήδη σε εμβρυακή κατάσταση, στην πορεία της ανάπτυξης τους, όλες σχεδόν οι αντιλήψεις των κατοπινών θεωριών για τον κόσμο». Ακόμη: «Στα χειρόγραφα που δια­σώθηκαν με την πτώση του Βυζαν­τίου, στα αρχαία αγάλματα που ξεθά­φτηκαν από τα ερείπια της Ρώμης, μπροστά στην έκθαμβη Δύση ορθώθη­κε ένας νέος κόσμος, η ελληνική αρ­χαιότητα. Μπροστά στις φωτινές μορ­φές της εξαφανίστηκαν οι οπτασίες του Μεσαίωνα». (Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς, «Απαντα», τομ. 20, σελ. 345-346). Αν­τίθετα δικοί μας φωστήρες θεωρούν - την επάνοδο στα αρχαία ελληνικά ε­πιστροφή στον Μεσαίωνα... Χαρακτηριστικό είναι και τούτο: Αναφερόμενος σε αμαθείς και ανόη­τους συνομιλητές του, πού ήθελαν να του κάμουν επίδειξη πνεύμα­τος, γράφει: «Ω Φιλισταίοι καθήστε πρώτα και μάθετε τα ελληνικά κι όταν τελειοποιηθείτε σ' αυτά, τότε ελάτε να τα πούμε. Μόνον εκείνοι που ξέρουν ελληνικά μπορούν να συζητούν σω­στά». (Καρλ Μαρξ, Φ. Ενγκελς, «Άπαντα»,-τομ. 2, σελ. 544). 

Γ.Ο ΛΕΝΙΝ εφοίτησε στο κλασικό "Γυμνάσιο του Σιμπίρσκ, και είχε ιδιαίτέρη επίδοση στην εκμάθηση της αρχαίας ελληνικής. Ο συμμαθητής του Μ. Κουζνιετσώφ αναφέρει ότι ο Ουλιάνωφ πήγαινε στο Γυμνάσιο, μι­σή ώρα πριν από τα μαθήματα, μάζευε γύρω του όσους συμμαθητές είχαν ανάγκη από βοήθεια και τους διάβαζε τα αρχαία κείμενα, ιδιαίτερα τον Ηρό­δοτο και τον Θουκυδίδη ή μετέφραζε ομηρικά εξάμετρα. Ο Μ. Μποντς - Μπρουγιέβιτς, συ­νεργάτης του Λένιν, γράφει ότι ο Βλαντιμίρ Ιλίτς ήξερε στην εντέλεια τα αρχαία ελληνικά και ότι διάβαζε τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς στο πρωτότυπο. Στις ομιλίες του χρησιμοποιούσε συχνά αρχαιοελληνικές φράσεις, ρητά και αποφθέγματα. Στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πετρούπολης του έτυχε στις εξετάσεις το θέμα οι «Νόμοι» του Πλάτωνα. Είχε μεγάλη επιτυχία, γιατί είχε μελετήσει τα έργα του Πλάτωνα στο πρωτότυπο. Το 1920, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος ήταν στο αποκορύφωμα του, αναζη­τούσε εναγωνίως λεξικό της αρχαιοελ­ληνικής. Στην περίοδο αυτή ανήκει σημείωμα του προς τη βιβλιοθήκη του μουσείου Ρουμιάντσεφ της Μόσχας (σήμερα βιβλιοθήκη «Λένιν») με το εξής περιεχόμενο: «Αν οι ενημερωτι­κές εκδόσεις, σύμφωνα με τον Κανονι­σμό της Βιβλιοθήκης, δεν δίνονται για μελέτη κατ' οίκον, δεν θα 'τανε δυνατό να τις πάρω για ένα βράδυ, για μια μό­νο νύχτα, όταν η βιβλιοθήκη θα είναι κλειστή; Θα τις επιστρέψω το πρωί. Μου χρειάζονται, πρώτον δύο από τα καλύτερα και πληρέστερα λεξικά της ελληνικής γλώσσας. Δεύτερον τα κα­λύτερα φιλοσοφικά λεξικά , τρίτον η ι­στορία της ελληνικής φιλοσοφίας». 

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Τα ως άνω έχουν σταχυολογηθεί από δημοσιεύματα εφη­μερίδων και περιοδικών και από τα εξής δύο αξιόλογα βιβλία: 1) Δημ. Τσιμπουκίδη «Οι κλασικοί του μαρξι­σμού για την αρχαία Ελλάδα» Εκ­δόσεις GUΤΕΝΒΕRG, Αθήνα 1983. 2) Ορφ. Οικονομίδη «Ο Κ. Μαρξ και ο Φ. Ενγκελς για την Επανάσταση του '21» Εκδόσεις «20ος αιώνας», Αθήνα 1976). Εάν λοιπόν οι ως άνω επιφανείς ξέ­νοι, γνωστοί για την επαναστατικότητα των, δεν μπορούν να θεωρηθούν αντιδραστικοί και ως μη πάσχοντες οπωσδήποτε από προγονοπληξία, πώς είναι δυνατό να χαρακτηρίζονται αντιδραστικοί και προγονόπληκτοι οι Έλληνες που αγαπούν τα Ελληνικά;