Xylella fastidiosa: Φόβοι για εξάπλωση μετά την αποτυχία της Ιταλίας να το ελέγξει

Οι ιταλικές αρχές απέτυχαν να εφαρμόσουν τα προβλεπόμενα μέτρα για τον περιορισμό του ξενόφερτου βακτηρίου που ρημάζει τους ελαιώνες της Απουλίας, διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δημιουργώντας φόβους για εκτεταμένες καταστροφές και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Βακτήριο εξ Αμερικής
Το βακτήριο Xylella fastidiosa, αμερικανικής προέλευσης, θεωρείται ένα από τα χειρότερα φυτοπαθογόνα του κόσμου, και η εκρίζωσή του από τις προσβεβλημένες περιοχές είναι δύσκολη έως αδύνατη.
Γνωστό και ως «Έμπολα των ελαιόδεντρων», το παθογόνο δεν είχε εντοπιστεί ποτέ στην Ευρώπη μέχρι που ανιχνεύτηκε στην περιοχή της Απουλίας το 2013. Μέσα σε διάστημα τριών ετών, κατέστρεψε σχεδόν δύο εκατομμύρια στρέμματα ελαιώνων.
Λόγω της απειλής για άλλες χώρες της Ευρώπης, η Κομισιόν ζήτησε το 2015 από την Ιταλία να καταστρέψει τα μολυσμένα δέντρα και να δημιουργήσει μηχανισμό παρακολούθησης της κατάστασης.
Ακτιβιστές και αγρότες αντέδρασαν, υποστηρίζοντας ότι η επιδημία δεν οφείλεται στο Xylella, και η ιταλική Δικαιοσύνη διέταξε τη διακοπή των μέτρων που είχαν ληφθεί.
Η υπόθεση παραπέμφθηκε τελικά στο Ευρωδικαστήριο, το οποίο έκρινε ότι η λήψη μέτρων είναι σκόπιμη, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την εφαρμογή τους.
Μέτρα που δεν εφαρμόστηκαν
Φαίνεται όμως ότι οι ιταλικές Αρχές απέτυχαν να εφαρμόσουν πλήρως το σχέδιο. Έγγραφο της Κομισιόν το οποίο επικαλείται ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature διαπιστώνει ότι ο συστηματικός έλεγχος της προσβολής άρχισε πολύ αργά, ενώ υπήρξαν και «υπερβολικές καθυστερήσεις» στην εκρίζωση προσβεβλημένων δέντρων.
Επιπλέον, οι εθνικές και τοπικές αρχές έχουν μέχρι σήμερα αξιοποιήσει μόνο το ήμισυ από το κονδύλι των 10 εκατομμυρίων ευρώ που είχε εγκριθεί για την εφαρμογή μέτρων περιορισμού.
Ακόμα, δεδομένα που περιήλθαν στην κατοχή του Nature δείχνουν ότι στη διάρκεια του 2016, ενώ η επιδημία συνεχιζόταν, τα ιταλικά εργαστήρια δεν εξέτασαν σχεδόν κανένα δείγμα Xylella, ένδειξη ότι η προσπάθεια παρακολούθησης είχε σταματήσει.
Ανησυχίες για εξάπλωση σε Ισπανία και Ελλάδα
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανησυχεί τώρα για ενδεχόμενη εξάπλωση σε άλλες ελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα.  Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων έχει εξάλλου προειδοποιήσει για «μείζονες επιπτώσεις» αν ο παθογόνος μικροοργανισμός εξαπλωθεί σε άλλες χώρες της ΕΕ, κάτι που θεωρείται πολύ πιθανό.
Το Xylella έχει επίσης ανιχνευτεί στη νότιο Γαλλία, ενώ ένα διαφορετικό στέλεχος, το οποίο έχει βρεθεί να προσβάλλει μόνο κερασιές και πικροδάφνες, ανιχνεύθηκε πέρυσι  στο ισπανικό νησί της Μαγιόρκα. Ανησυχία για ενδεχόμενη άφιξή του έχει εκφραστεί και στην Ελλάδα.
Το μόνο θετικό είναι ότι στην Απουλία έχουν αναγνωριστεί δύο ποικιλίες ελαιόδεντρου που παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στη μόλυνση, και θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν τα νεκρά ελαιόδεντρα στην περιοχή της επιδημίας.

 Ελαιόδεντρα που νεκρώθηκαν από το βακτήριο στην Απουλία της Ιταλίας. Θεραπεία για την ασθένεια δεν υπάρχει (Πηγή: Ιταλικό Ινστιτούτο Ιολογίας)

Το Βήμα