Ο έφιππος ήρωας από τους Κήπους Αλιάρτου

Πάρις Βαρβαρούσης, Πανεπιστήμιο Αθηνών  

Σε οικία στους Κήπους Αλιάρτου βρίσκεται μαρμάρινη επιτύμβια στήλη με έφιππο πολεμιστή, η οποία μεταφέρθηκε εκεί την εποχή των Άγγλων για να στολίσει τον προαύλιο χώρο της. 

Ο εικονιζόμενος ιππέας είναι ένας αφηρωισμένος νεκρός, ένας πολεμιστής που έπεσε σε πεδίο μάχης και στον οποίο η τοπική κοινωνία τον ανακήρυξε ήρωα και του απέδωσε λατρευτικές τιμές.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει το αντικείμενο που κρατά ο εικονιζόμενος ιππέας στο δεξί του χέρι που προσομοιάζει με κηρύκειο, ενώ με το αριστερό του, που δεν είναι ορατό, τα ηνία του αλόγου. 

Επίσης διαφαίνονται αµιδρώς κάποια στοιχεία από το φτερωτό σανδάλι του δεξιού ποδιού του. 

Ευδιάκριτο είναι το γυμνό νεανικό σώμα του έφιππου με ριγμένη χλαμύδα στους ώμους, ενώ η κεφαλή του ήρωα είναι αλλοιωμένη. 

Στο κάτω δεξί μέρος της στήλης είναι ορατή μικρή ερμαϊκή στήλη, χαρακτηριστικό στοιχείο του ψυχοπομπού Ερμή. 

Το άλογο απεικονίζεται ρωμαλέο και επιβλητικό με πλούσια χαίτη, μακριά ουρά και εντυπωσιακές οπλές σε γοργή κίνηση. 

Επιγραφή με το όνομα του νεκρού πολεμιστή δεν είναι ορατή. 

Η στήλη είναι λαξευμένη σε ορθογώνιο κομμάτι μαρμάρου με διαστάσεις 73 εκ. ύψος, 50 εκ. πλάτος και 0,40 εκ. μήκος. Το κάτω τμήμα της στήλης φέρει αρχιτεκτονικό πλαίσιο, ενώ ένα μέρος της βάσης είναι μέσα στο χώμα. 

Στο άνω τμήμα της φέρει κοίλωμα διαμέτρου 0,16εκ. που θα αποτελούσε ενδεχομένως βάση για αγγείο. Η επιγραφή της στήλης είναι κατεστραμμένη και δεν επιτρέπει την ακριβή χρονολόγησή της. Πρόκειται, προφανώς, για ένα εκπληκτικό βοιωτικό ανάγλυφο της ελληνιστικής περιόδου. 

Ορισμένα από τα ελλείποντα τμήματα του μαρμάρου έχουν συμπληρωθεί με τσιμέντο παλαιότερα για την προστασία και τον καλλωπισμό της στήλης.