Με ρυθμούς δεκαετίας του ’60 "τρέχουν" σίκαλη και βρώμη

Σημάδια σταθερής και συνάμα ανθεκτικής πορείας στο χρόνο εμφανίζουν οι καλλιέργειες σίκαλης και βρώμης στη χώρα μας. Τα δυο είδη σιτηρών καταγράφουν σε πολλά σημεία παράλληλη πορεία, ιδίως την τελευταία πενταετία, ενώ ολοένα και προτιμώνται από τους αγρότες, με αποτέλεσμα η καλλιεργούμενες εκτάσεις να αυξάνονται σημαντικά, προσεγγίζοντας επιδόσεις που σημειώθηκαν τη δεκαετία του ’60.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η συνολική καλλιεργούμενη με σίκαλη έκταση την τελευταία πενταετία (από το 2005 και έπειτα) εμφανίζει τάσεις σταθεροποίησης σε επίπεδα κάποιες χιλιάδες στρέμματα πάνω ή κάτω από τα 200.000 στρέμματα.
Χρονιά – εξαίρεση το 2010, όπου σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία οι έλληνες αγρότες καλλιέργησαν 167.670 στρέμματα, 33.000 στρέμματα λιγότερα από την προηγούμενη χρονιά.
Αυτό που διαπιστώνει κανείς μελετώντας τα στοιχεία ωστόσο, είναι πως πρέπει να ανατρέξει πενήντα περίπου χρόνια πίσω, τη δεκαετία του ’60, για να δει ότι η έκταση που καλλιεργήθηκε με σίκαλη το 2008 και το 2009 (200.000 στρέμματα) προσεγγίζει τα στοιχεία της εποχής εκείνης.
Όσον αφορά τη βρώμη, τώρα, το 2010 αποδείχτηκε «χρυσή» χρονιά αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία της αρμόδιας υπηρεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, οι αγρότες καλλιέργησαν 754.000 στρέμματα και η παραγωγή «εκτοξεύτηκε» στους 128 χιλιάδες τόνους περίπου. Και σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να γυρίσει κανείς στη δεκαετία του ’60, για να βρει παρόμοιες επιδόσεις.
Πίνακας για σίκαλη
http://www.minagric.gr/greek/agro_pol/sikali.htm
Πίνακας για βρώμη
http://www.minagric.gr/greek/agro_pol/vromi.htm
Λίγα στοιχεία για τη σίκαλη
Αγγειόσπερμο, μονοκότυλο φυτό η σίκαλη ανήκει στην οικογένεια τωνΠοοειδών (Poaceae) ή Αγρωστωδών (Gramineae).
Είναι μονοετές, ποώδες φυτό με καταγωγή από τη νοτιανατολική Ευρώπη και την Ασία και καλλιεργείται σήμερα σαν σιτηρό για τον καρπό του.
Οι πρώτες καλλιέργειες σίκαλης άρχισαν στην Ασία και στις νοτιοδυτικές περιοχές το 6500 π.Χ. Στη συνέχεια έφτασε στα Βαλκανία και στην υπόλοιπη Ευρώπη.
Η σίκαλη μοιάζει πολύ με το σιτάρι και άλλα σιτηρά, έχει πολύ δυνατό ριζικό σύστημα αντέχει δε περισσότερο από αυτά, σε φτωχά εδάφη και στην ξηρασία. Τα φύλλα της είναι στενόμακρα, τραχιά, χνουδωτά και έχουν ερυθρωπό χρώμα. Το κάθε στάχυ έχει σχήμα στρογγυλό και κυλινδρικό και φέρει πολύ μικρά στάχυα που έχουν 3 άνθη από τα οποία τα 2 είναι γόνιμα.
Ο καρπός της σίκαλης είναι πιο μακρύς και πιο μυτερός από αυτόν του σιταριού έχει δε χρώμα λαδί, σκούρο πράσινο, κίτρινο ή κυανοπράσινο. Η σίκαλη ευδοκιμεί περισσότερο σε ψυχρά κλίματα και είναι ανθεκτική σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ταλαιπωρείται πολύ σε υψηλές θερμοκρασίες. Ποικιλίες που φυτεύονται τους φθινοπωρινούς μήνες μπορούν να αντέξουν και σε θερμοκρασίες 30 βαθμών υπό το μηδέν. Έτσι, σίκαλη φυτεύεται σε βόρειες ψυχρές περιοχές, όπου άλλα σιτηρά δεν θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν.
Κόκκος σίκαλης
Ο κόκκος της σίκαλης είναι θρεπτικός περιέχοντας έλαια, άμυλο, αρκετές πρωτεΐνες, βιταμίνες της ομάδας Β και κάλιο. Στη βόρεια Ευρώπη η χρήση ψωμιού από σίκαλη είναι μεγάλη γιατί προτιμάται από μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Συνήθως στο ψωμί αυτό προστίθεται και σιτάρι έτσι ώστε να βοηθήσει στο φούσκωμα καθώς τα άλευρα από σίκαλη δεν βοηθούν σε αυτό.
Η σίκαλη εκτός από την παραγωγή αλεύρων και ψωμιού χρησιμοποιείται στην παρασκευή οινοπνευματωδών ποτών καθώς και αναμεμιγμένη με άλλες τροφές στην παρασκευή ζωοτροφών.
Το σκληρό άχυρο του βλαστού της χρησιμοποιείται στην κατασκευή σκεπών σε πρόχειρα καταλύματα και καλύβες, στην κατασκευή ψάθινων καπέλων, χαρτιού και διαφόρων στρωμάτων.
Λίγα στοιχεία για τη βρώμη
Η βρώμη (Avena sativa) είναι η κοινή ονομασία ορισμένων ειδών του γένους Avena της οικογένειας Αγρωστώδη (Graminae). Ενώ η βρώμη είναι κατάλληλη για τροφή και για ανθρώπους, συνηθίζεται να την χρησιμοποιούν ως ζωοτροφή. Η βρώμη διακρίνεται σε τρεις ομάδες:
-Διπλοειδής των Strigosabrevis (fodder oats)
-Τετραπλοειδής της abyssinica
-Εξαπλοειδής των Satina-byzantina-nuda
Καλλιέργεια
Για την ανάπτυξη της βρώμης δεν απαιτούνται ιδιαίτερα θερμά κλίματα και μεγάλη ηλιοφάνεια και γενικά το φυτό είναι περισσότερο ανθεκτικό σε υγρό περιβάλλον σε σχέση με τα άλλα δημητριακά, το σιτάρι, το κριθάρι και την σίκαλη. Έτσι η καλλιέργειά της είναι ιδιαίτερα σημαντική σε χώρες με σχετικά ψυχρό κλίμα και υψηλή συχνότητα βροχών κατά τους θερινούς μήνες, όπως είναι οι χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης.
Η καλλιέργειά της φτάνει ακόμη μέχρι και στη μακρινή Ισλανδία. Η βρώμη είναι φυτό ετήσιας καλλιέργειας και η σπορά της μπορεί να γίνει είτε το φθινόπωρο, για θερισμό το καλοκαίρι, είτε την άνοιξη, για θερισμό νωρίς το φθινόπωρο.
Χρήση
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην διατροφή του ανθρώπου με πολλούς τρόπους. Συνήθως διατίθεται ως πληγούρι, μετά από τεμαχισμό των καρπών, ή ως αλεύρι βρώμης μετά από άλεση. Η βρώμη τρώγεται κυρίως σε μορφή χυλού. Μπορεί όμως να χρησιμοποιηθεί και ως συστατικό σε πολλές συνταγές όπως για παράδειγμα για γλυκά βρώμης, πλιγούρι βρώμης, μπισκοτάκια και ψωμί βρώμης.
Μπορεί επίσης να καταναλωθεί ωμή. Ήδη τα μπισκότα ωμής βρώμης έχουν αρχίσει να γίνονται ιδιαίτερα δημοφιλή. Στην Αγγλία η βρώμη χρησιμοποιείται και για την παρασκευή μπύρας.
Υγεία
Η βρώμη θεωρείται ιδιαίτερα υγιεινή τροφή. Η ανακάλυψη μετά από κλινικές έρευνες ότι η βρώμη μειώνει τις ποσότητες της "κακής" χοληστερίνης (LDL) στο αίμα την έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή τα τελευταία χρόνια.
Γεωργία
Η βρώμη σπέρνεται την άνοιξη ή νωρίς το καλοκαίρι, όσο νωρίς μπορούν να δουλέψουν στο έδαφος. Είναι σημαντικό να αρχίζει κανείς νωρίς, για να πετύχει ο θερισμός επειδή το καλοκαίρι με τη ζέστη κάνει τη βρώμη να μην αποδίδει. Η βρώμη αντέχει στο κρύο και είναι ανεπηρέαστο από αργότερα παγετό ή χιόνι
Αλέξανδρος Μπίκας
mpikas@paseges.gr