Οι μεγάλοι Εθνικοί Δρυμοί της Ελλάδας (΄Β μέρος)

Ο Εθνικός δρυμός ή Εθνικό πάρκο είναι ένα οικοσύστημα ή βιότοπος με ιδιαίτερη οικολογική αξία που παραμένει ανεπηρέαστο ή έχει επηρεαστεί ελάχιστα από ανθρώπινες δραστηριότητες και στο οποίο διατηρείται ποικιλομορφία οικολογικών, βιολογικών, γεωμορφολογικών και αισθητικών στοιχείων. Αποτελεί οριοθετημένη περιοχή που προστατεύεται από ειδικούς νόμους προκειμένου να διαφυλαχτεί η μοναδικότητα του φυσικού πλούτου. Κατά κανόνα περιλαμβάνει τον πυρήνα, που είναι η πιο αυστηρά προστατευμένη περιοχή και την περιμετρική ζώνη.

Οι γεωμορφολογικοί σχηματισμοί και το οικολογικό περιβάλλον την χλωρίδας και της πανίδας παρουσιάζουν επιστημονικό, εκπαιδευτικό καθώς και αναψυχικό ενδιαφέρον. Ένας Εθνικός δρυμός μπορεί να περιλαμβάνει δάση, λιβάδια, λίμνες, ποτάμια, οικισμούς, καθώς και ιστορικά - αρχαιολογικά ευρήματα και μνημεία. Υπεύθυνος φορέας για τη φύλαξη των εθνικών δρυμών είναι η Δασική υπηρεσία. Οι επισκέπτες επιτρέπεται να εισέρχονται στο χώρο κάτω από ειδικές συνθήκες για επιμόρφωση, έρευνα ή αναψυχή. Στους Δρυμούς επιτρέπονται οι ήπιες δραστηριότητες και απαγορεύεται η φθορά των γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών.

Εθνικός δρυμός Σουνίου

Βρίσκεται στο νότιο άκρο της Αττικής, 50 χλμ. από την Αθήνα, βόρεια του ακρωτηρίου. Ο δρυμός αυτός παρουσιάζει κυρίως γεωλογικό και ιστορικό ενδιαφέρον λόγω των μεταλλείων που σώζονται από την ιστορική εποχή και των οικισμών της παλαιολιθικής και της νεολιθικής περιόδου, που ανακαλύφθηκαν στο σπήλαιο "Κίτσος", 2 χλμ. από τον Άγιο Κωνσταντίνο, μαζί με απολιθώματα πολλών φυτών. Στην περιοχή του Σουνίου έχουν καταμετρηθεί 100 διαφορετικά είδη ορυκτών.

Βλάστηση-χλωρίδα: Η χλωρίδα της περιοχής δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. τη βασική βλάστηση αποτελούν διάφορα είδη θάμνων (μεσογειακή μακία), πευκοδάση του είδους Pinus Halepensis, φρύγανα, πουρνάρια, ρείκια και λίγα κυπαρίσσια.
Η χλωρίδα περιλαμβάνει, επίσης, μερικά ενδημικά φυτά της περιοχής (κενταύρια η λαυρεωτική, κενταύρια η αττική), ενδημικά της Ελλάδας (κενταύρια ο ραφανίσκος, δίανθος ο πριονόφυλλος, ονοβρυχίς η εβενοειδής) και διάφορα άλλα είδη, λ.χ. κυκλάμινα, ανεμώνες και παπαρούνες.

Πανίδα: η πανίδα στον εθνικό δρυμό είναι πολύ περιορισμένη λόγω της τουριστικής και οικιστικής εκμετάλλευσης της γύρω από το δρυμό περιοχής. υπάρχουν μόνο λαγοί, κουνάβια, αλεπούδες, σαύρες και φίδια. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει γεράκια, τσαλαπετεινούς, κουκουβάγιες και πολλά μικρά πουλιά.

Εθνικός δρυμός Οίτης

Ανήκει στο νομό Φθιώτιδας και απλώνεται πάνω στο βουνό Οίτη, απέναντι από τον κάμπο της Λαμίας και την κοιλάδα του ποταμού Σπερχειού. Ο πυρήνας του εθνικού δρυμού εντοπίζεται στα δυτικά των χωριών Υπάτη, Καστανιά και Νιοχώρι, έχει συνολική έκταση 14.000 στρεμμάτων και περιλαμβάνει τη δεύτερη σε ύψος κορυφή της Οίτης, το Γρεβενό (2.116 μ.), τις κορυφές Σέμπι (2.086 μ.) και Αλύκαινα (2.056 μ.), το οροπέδιο Λιβαδιές και τις εκβολές του Γοργοπόταμου.

Βλάστηση-χλωρίδα:Η περιοχή της Οίτης είναι ανακηρυγμένος Εθνικός δρυμός και είναι από τους ομορφότερους της Ελλάδας. Είναι κατάφυτη από έλατα που ανήκουν στο είδος της κεφαλληνιακής ελάτης. Επίσης υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από πλατύφυλλα, όπως πλατάνια, σφενδάμια, προύνοι, ιτιές κλπ. Στην βόρεια πλευρά του βουνού συναντάται και μία μικρή συστάδα από μαυρόπευκα, είδος αρκετά σπάνιο για την νότια Ελλάδα. Σε χαμηλότερα υψόμετρα υπάρχουν πυκνοί θαμνώνες από σκληρόφυλλα είδη, όπως πουρνάρι, αριά, κουμαριά, πικροδάφνη κλπ. ενώ σε μεγάλα υψόμετρα υπάρχει πλούσια υποαλπική βλάστηση. Φυλλοβόλες βελανιδιές συναντώνται σε υψόμετρο γύρω στα 800 μέτρα.

Πανίδα:Στον εθνικό δρυμό της Οίτης ζουν ζαρκάδια, λιγοστά ελάφια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, σκίουροι και ασβοί. Το σπανιότερο είδος θηλαστικού που απαντά εκεί είναι το αγριόγιδο (Rupicaper Balcanicus). Από τα ερπετά και τα αμφίβια ιδιαίτερη αξία έχει ο αλπικός τρίτωνας, μικρό αμφίβιο, και η βομβίνη. Η ορνιθοπανίδα περιλαμβάνει χρυσαετούς, φιδαετούς, μπούφους, δεντρογέρακες, πέρδικες, δρυοκολάπτες, τσαλαπετεινούς κ.λ.π.

Παραμονή: Ορμητήρια για αυθημερόν επισκέψεις στο δρυμό μπορούν να αποτελέσουν τα χωριά Υπάτη (21 χλμ. από Λαμία), Παύλιανη (44 χλμ. από Λαμία) και Καστανιά, όπου λειτουργούν ξενώνες, εστιατόρια και ιατρεία. 7 χλμ. δυτικά της Υπάτης υπάρχει η μονή του Οσίου Αγάθωνα, του 15ου αι., στην οποία λειτουργεί Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του δρυμού της Οίτης.

Εθνικός δρυμός Λευκών Ορέων (Σαμαριάς)

Το Φαράγγι της Σαμαριάς βρίσκεται στην Κρήτη, στο νομό Χανίων. Με μήκος 18 χιλιόμετρα είναι το μεγαλύτερο σε μήκος φαράγγι της Ευρώπης και συγκεντρώνει πλούσια χλωρίδα και πανίδα Ο εθνικός δρυμός περιλαμβάνει 22 πηγές, χείμαρρους και απότομους γκρεμούς, ύψους εκατοντάδων μέτρων. Το πλάτος του φαραγγιού κυμαίνεται από 3-150 μ., με μικρότερο πλάτος στη θέση Πόρτες ή Σιδερόπορτες, όπου το ύψος των δύο πλευρών του φτάνει τα 600 μ. Το 1971 απονεμήθηκε στον εθνικό δρυμό το εθνικό δίπλωμα προστασίας της φύσης, το 1979 βραβεύτηκε με το Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Α΄ Κατηγορίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ το 1981 η UNESCO τον ανακήρυξε ως "Απόθεμα της βιόσφαιρας" στο πλαίσιο του προγράμματος "`Ανθρωπος και Βιόσφαιρα" (Μ.Α.Β.).

Βλάστηση-χλωρίδα: Η βλάστηση περιλαμβάνει κυπαρίσσια, πεύκα, πρίνους, πλατάνια και πουρνάρια. Η χλωρίδα της περιοχής είναι ιδιαίτερα πλούσια, περιλαμβάνει πάνω από 450 είδη, απ' τα οποία 70 είναι ενδημικά, όπως ο έβενος, ο δίκταμος, η αμπελιτσιά, η τραχεία πεύκη η κρητική, το ελίχρυσο, η ορνοβρυχίς, η τουλίπα κ.λ.π.

Πανίδα: Αφθονούν τα είδη ζώων στον εθνικό δρυμό Σαμαριάς. Πολλά απ' αυτά είναι ιδιαίτερα σπάνια, με πρώτο το σπανιότατο κρητικό αγριοκάτσικο ή αγρίμι ή κρι-κρι (Capra Aegagrus Cretensis), ενώ ακολουθούν το κρητικό κουνάβι (ζουρίδα), ο κρητικός ασβός ή άρκαλος, ο κρητικός αγκαθοποντικός, η κρητική νυφίτσα ή καλογιαννού, ο κρητικός αγριόγατος ή φουρόγατος. Επίσης, υπάρχουν σπάνια είδη ερπετών και αμφίβιων, λ.χ. η βομβίνη, η κολισαύρα, η τρανόσαυρα και το σαμιαμίδι. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει σπάνια αρπακτικά πουλιά, όπως όρνια, γυπαετούς, σπιζαετούς και χρυσαετούς.

Παραμονή-διέλευση: O εθνικός δρυμός δεν προσφέρει καμία δυνατότητα παραμονής. Στον εγκαταλειμμένο οικισμό Σαμαριά, στη μέση περίπου του φαραγγιού, στις πηγές Νερούτσικο, Ρίζα Συκιάς, Βρυσί, Νερό της Πέρδικας και Κεφαλοβρύσια υπάρχουν χώροι ξεκούρασης για τους πεζοπόρους. Δυνατότητα παραμονής προσφέρει το χωριό Ομαλός, 5 χλμ. πριν από το Ξυλόσκαλο, όπου λειτουργεί και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας για το δρυμό, και το χωριό Αγία Ρούμελη, με ξενοδοχεία, πανσιόν και ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Εθνικός δρυμός Πίνδου (Βάλια Κάλντα)

Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και Ιωαννίνων. Η συνολική του έκταση φτάνει τα 68.990 στρέμματα.

Βλάστηση-χλωρίδα:  Χαρακτηριστικό της βλάστησης του δρυμού είναι τα απέραντα δάση με μαυρόπευκα, οξιές και ρόμπολα. Φυτρώνουν επίσης λίγα κοκκινόπευκα, δρύες, σφενδάμια και σορβιές, ενώ η παραποτάμια βλάστηση αποτελείται από πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα κ.λ.π.
Η χλωρίδα περιλαμβάνει αρκετά τοπικά ενδημικά και άλλα σπάνια είδη: Centaurea Vlachorum, Selene pindicola, Cerastium Vourinense, Viola albanica, Campanula Hawkinsiana, Trifolium Pilczii.

Πανίδα: H Βάλια Κάλντα αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό βιότοπο της αρκούδας. Άλλα ζώα που συναντώνται στον εθνικό δρυμό είναι ο λύκος, το αγριογούρουνο, το ζαρκάδι, ο ασβός και ο σκίουρος. Επίσης, υπάρχουν πολλά είδη βατράχων (φρύνοι, πρασινοφρύνοι), ο αλπικός τρίτωνας, η βομβίνη, η σαλαμάνδρα, το νερόφιδο, η οχιά, η σαΐτα, η χερσοχελώνα, η τρανόσαυρα και η πρασινόσαυρα. Ιδιαίτερα πλούσια είναι η ορνιθοπανίδα. έχουν καταμετρηθεί 78 είδη πουλιών, από τα οποία πολλά είναι σπάνια αρπακτικά (φιδαετός, χρυσαετός, βασιλαετός, χρυσογέρακας, όρνιο, ξεφτέρι), 8 είδη δρυοκολαπτών (νανοτσικλιτάρα, παρδαλοτσικλιτάρα, βαλκανοτσικλιτάρα, πρασινοτσικλιτάρα κ.λπ.), σταυρομύτες, φλώροι, παπαδίτσες κ.ά.

Παραμονή: Καλύτεροι μήνες για επίσκεψη στον εθνικό δρυμό Πίνδου είναι οι Ιούνιος και Ιούλιος ή Οκτώβριος. Μέσα στα όρια του εθνικού δρυμού δεν προσφέρεται δυνατότητα διανυκτέρευσης. Τα πλησιέστερα χωριά για παραμονή είναι το Περιβόλι (45 χλμ. από τα Γρεβενά) και η Βοβούσα, όπου λειτουργεί ξενώνας. Εναλλακτική λύση αποτελεί το Μέτσοβο, που παρέχει όλες τις ανέσεις στον επισκέπτη.

Εθνικός δρυμός Πρεσπών

Ο εθνικός δρυμός Πρεσπών βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας και ανήκει στο νομό Φλώρινας. Αποτελεί φυσικό σύνορο μεταξύ Ελλάδας, πρώην Γιουγκοσλαβίας και Αλβανίας. Οι Πρέσπες είναι δύο λίμνες στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας. Η Μεγάλη Πρέσπα χωρίζεται ανάμεσα στην Ελλάδα, την πρώην Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία. Η Μικρή Πρέσπα βρίσκεται κυρίως στη Ελλάδα, ενώ ένα μικρό τμήμα στα δυτικά της ανήκει στην Αλβανία.

Στην περιοχή των Πρεσπών και του δρυμού υπάρχουν 12 χωριά (Βροντερό, Πύλη, Ψαράδες, Άγιος Αχίλλειος, Μηλιώνα, Πλατύ, Λαιμός, Λευκώνας, Οξυά, Καρυές, Καλλιθέα και Μικρολίμνη). Ο εθνικός δρυμός Πρεσπών είναι ο μοναδικός στη χώρα μας που το κύριο στοιχείο του είναι υδάτινο. Ανακηρύχτηκε Τόπος Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους το 1977.

Εθνικός δρυμός Βίκου – Αώου

Ανήκει στο νομό Ιωαννίνων και τοποθετείται στα βόρεια της πόλης των Ιωαννίνων, ανάμεσα στα Ζαγοροχώρια. Ανακηρύχτηκε επίσημα εθνικός δρυμός το 1973 και συνορεύει βορειοανατολικά με τον Εθνικό Δρυμό Πίνδου-Βάλλια Κάλντα. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών natura 2000 και διακρίνεται για τις έντονες εναλλαγές στο φυσικό τοπίο: κατάφυτες πυκνές εκτάσεις αλληλοδιαδέχονται απότομους γκρεμούς.

Βλάστηση-χλωρίδα: Ιδιαίτερα πλούσια είναι η βλάστηση του δρυμού. καταμετριούνται 50 περίπου είδη δασικών δέντρων (μαυρόπευκα, μακεδονικά έλατα, κρανιές, φλαμουριές, δρύες, σφενδάμια, οξιές, ρόμπολα κ.ά.). Στις παραποτάμιες περιοχές φυτρώνουν πλατάνια, ιτιές, σκλήθρα, ενώ στις περιοχές με μεγάλο υψόμετρο νανώδη φυτά, που αντέχουν στα χιόνια. Η χλωρίδα αποτελείται από πλήθος σπάνιων και ενδημικών φυτών, όπως πικροκαστανιά, Centaurea Awlowskii, Silene Ntonsa, Onosma Epiroticum, Lilium Chalcedonicum, Valeriana Epirotica, Lilium Candidum, Campanula Hawkinsiana κ.λ.π.

Πανίδα: Στον εθνικό δρυμό του Βίκου ζουν λιγοστές αρκούδες, λύγκες, αγριογούρουνα, λύκοι, ζαρκάδια, αγριόγιδα και αγριόγατοι. στους ποταμούς ζουν 7 διαφορετικά είδη ψαριών (πέστροφες, τσιρόνια, μπριάνες κ.ά.), το θηλαστικό βίδρα, 19 είδη αμφίβιων και ερπετών, προνύμφες και έντομα του νερού. Στην ορνιθοπανίδα της περιοχής ανήκουν 110 περίπου είδη πουλιών, όπως σταυραετοί, χρυσογέρακες, χρυσαετοί, πετρίτσες, φιδαετοί, νεροκότσυφες, μαυροτσικλιτάρες, παπαδίτσες, κ.λ.π.

Παραμονή: Τα Ζαγοροχώρια παρουσιάζουν μεγάλη τουριστική ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία και προσφέρουν δυνατότητα παραμονής καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

flowmagazine.g