Υγεία, παιδεία και επιτελικό κράτος. Δυο σκέψεις …

Γιάννης Ηλίας, εκπαιδευτικός

Οι πρόσφατες δηλώσεις του υφυπουργού υγείας για την ενιαία αξιολόγηση δημόσιων και ιδιωτικών μονάδων υγείας, μας υπενθύμισαν ότι η επιδίωξη για τη δημιουργία του «επιτελικού» κράτους, αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα και για την παρούσα κυβέρνηση, άμεσα συνυφασμένη με τους σχεδιασμούς της κυρίαρχης τάξης σ’ Ελλάδα & Ευρώπη.

Τι σημαίνει στ’ αλήθεια όμως «επιτελικό» κράτος; Σε τι διαφέρει απ’ το κοινωνικό; τι επιπτώσεις θα ‘χει στη ζωή μας η επικράτηση αυτού του μοντέλου; σε ποιους τομείς μπορεί να εφαρμοστεί; και γιατί εντέλει να μας ενδιαφέρει μια τέτοια εξέλιξη;

Ας ξεκινήσουμε τη συζήτηση από την αφετηρία που χρησιμοποίησε και ο κος υφυπουργός και ας ακολουθήσουμε, κριτικά & δημιουργικά σκεπτόμενοι, τα βήματά του:

· Βήμα πρώτο, αξιολόγηση των μονάδων υγείας, δημόσιων και ιδιωτικών, βασισμένη σε τρεις άξονες κριτηρίων: α) προσωπικό, β) εξοπλισμός, γ) ξενοδοχειακή υποδομή και κατάταξή τους σε ενιαίο αξιολογικό πίνακα.

· Βήμα δεύτερο, διενέργεια διαγωνισμού από το «επιτελικό» κράτος –χονδρέμπορα, για την «αγορά» υπηρεσιών υγείας, με τη μορφή «τεμαχίων» από την «αγορά/πιάτσα». Οι «εργολάβοι» -μονάδες υγείας, καταθέτουν προσφορές για να «πάρουν το έργο». Με βάση τις προσφορές δημιουργείται φθίνουσα αξιολογική λίστα των υποψήφιων «αναδόχων» κι έτσι αναδεικνύεται ο «εργολάβος» που θα υλοποιήσει το έργο, με τον πλέον «συμφέροντα» για το κράτος τρόπο. Σαν να πρόκειται λίγο –πολύ για τη δημοπράτηση ενός δρόμου…

· Βήμα τρίτο, ευνοούνται, σύμφωνα με την εμπειρία σ’ αντίστοιχες περιπτώσεις, (βλ. ΟΤΕ, ΔΕΗ κ.α.), οι «καταφερτζήδες -κρατικοδίαιτοι» ιδιώτες «εργολάβοι» κι ακολουθεί μια φθίνουσα πορεία για τους δημόσιους οργανισμούς. Επέρχεται μαρασμός, υπολειτουργία και εν τέλει το κλείσιμο των δημόσιων μη «ανταγωνιστικών» μονάδων υγείας, με «αυτονόητες» απολύσεις του προσωπικού. Ή σύμφωνα με το άλλο σενάριο, ακολουθεί ενοικίαση μέρους της δυναμικότητας των δημόσιων μονάδων σε ιδιώτες, για να κάνουν αυτοί, χωρίς να επενδύσουν μία, τις «χοντρές» δουλειές με το κέρδος και το δημόσιο τη «λάντζα» με τα φιλοδωρήματα.

· Από δω και πέρα ο βηματισμός μετατρέπεται σε καλπασμό- επέλαση:

o Περικοπή «τεμαχίων»- υπηρεσιών υγείας κατ’ έτος με πρόφαση την κρίση,

o Μείωση της αξίας κάθε «τεμαχίου», με ανάλογες προφάσεις,

με αποτέλεσμα την μείωση των δικαιούχων δωρεάν υπηρεσιών υγείας και την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή σε χρήμα, όσων - κατ’ επίφαση και μόνο - τις δικαιούνται ακόμη.

Τελική επιδίωξη αυτής της διαδικασίας είναι η πλήρης ιδιωτικοποίηση του τομέα της υγείας με την παράλληλη διασφάλιση της κοινωνικής συναίνεσης. Βασικό εργαλείο αποτελεί η αξιολόγηση και η κατάταξη των μονάδων υγείας, που καθιστά το εν λόγω μοντέλο «αξιοκρατικό, οικονομικό» και παράλληλα η πλήρης απόκρυψη των σκοπών της, (ελαχιστοποίηση δημόσιας δαπάνης – πλήρης ιδιωτικοποίηση), ώστε το εγχείρημα να ηχεί λογικά στο αυτί του μέσου ανθρώπου. Εκείνου που για πολλοστή φορά πέφτει θύμα της καθεστωτικής προπαγάνδας, βλέποντας το τυρί: (λογικοφανείς ισχυρισμούς –λόγια) κι όχι τη φάκα: (μόνον όποιος πληρώνει γιατρεύεται).

Αντίστοιχες επιδιώξεις υπάρχουν και για την εκπαίδευση, τόσο στις προτάσεις του ΟΟΣΑ, όσο και στις προτάσεις ποικίλων «δεξαμενών»- χαβούζων καλύτερα σκέψης.

Στον τομέα της εκπαίδευσης το προβαλλόμενο μοντέλο, (πόσο συμπτωματικά άραγε;), έχει κοινό βηματισμό με την υγεία:

· Αξιολόγηση των εκπαιδευτικών μονάδων, δημόσιων και ιδιωτικών, με βασικό κριτήριο την επίδοση των μαθητών και κατάταξή τους σε ενιαίο αξιολογικό πίνακα.

· Ελεύθερη επιλογή σχολείου. Χορήγηση κουπονιού εκπαίδευσης προκειμένου ο μαθητής – πελάτης, να το «καταθέσει» με την εγγραφή του σ’ όποιο σχολείο επιθυμεί.

· Ανταγωνισμός των σχολείων για την εξασφάλιση της καλύτερης αξιολόγησης, (μόνο στα μαθήματα που αξιολογούνται). Υποβάθμιση των «άλλων» μαθημάτων, με αποτέλεσμα την παραγωγή «αγράμματων» αποφοίτων και κακών πολιτών, αλλά «εξαιρετικών» υποτακτικών, χωρίς ίχνος παιδείας και κριτικής σκέψης.

· Υπερ- συγκέντρωση αιτήσεων υποψήφιων μαθητών στα «καλά» σχολεία. Διενέργεια εξετάσεων για την επιλογή των «αρίστων».

· Δημιουργία σχολείων δύο ταχυτήτων:

o Για τους «καλούς» μαθητές: τα «καλά» κατ’ όνομα δημόσια σχολεία, με καταβολή μέρους των διδάκτρων από τους ίδιους, παράλληλα με τα ιδιωτικά που επιδοτούνται μέσω των κουπονιών από το κράτος. Επιλογή και ατομικές συμβάσεις για τους εκπαιδευτικούς, που οφείλουν να επιδείξουν πλήρη υποταγή στην πολιτική που ασκεί η διεύθυνση του σχολείου.

o Για τους «άλλους»: αύξηση της μαθητικής διαρροής, και κλείσιμο σχολείων στις λαϊκές γειτονιές, με συνέπεια την παραγωγή φτηνού εργατικού δυναμικού, που είναι ευπροσάρμοστο και έχει ελάχιστες απαιτήσεις. Μαζικές απολύσεις «αποτυχημένων» εκπαιδευτικών, που «βούλιαξαν» τα σχολεία τους.

· Σταδιακά:

o μείωση των κουπονιών εκπαίδευσης, με βάση εισοδηματικά κριτήρια, (π.χ. με οικογενειακό εισόδημα 30.000€ δεν δικαιούσαι κουπόνι εκπαίδευσης). Η μείωση μπορεί να γίνεται κατ’ έτος και με διάφορες προφάσεις όπως η κρίση.

o Μείωση της αξίας των κουπονιών, με αποτέλεσμα την όλο και μεγαλύτερη συμμετοχή σε χρήμα, όσων τα δικαιούνται ακόμη.

· Τελικό αποτέλεσμα:

o η μέγιστη δυνατή ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης και η μεταφορά του κόστους στην οικογένεια του μαθητή, στην αυτοδιοίκηση, ή στους ποικίλους χορηγούς, που με τη σειρά τους θα αξιώσουν να έχουν λόγο στην εκπαιδευτική διαδικασία, (στα προγράμματα σπουδών, στην αξιολόγηση, στις προσλήψεις κ.α.).

o η πλήρης αποσύνδεση των σχολικών επιδόσεων των μαθητών από την κοινωνική τους προέλευση και η συσκότιση του ρόλου του σχολείου στην κοινωνική αναπαραγωγή και στη διατήρηση του status quo.

Ίσως κάποιοι θεωρήσουν τα πιο πάνω σενάρια παρατραβηγμένα. Έχουν όμως ήδη εφαρμοστεί στη χώρα μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

· στην υγεία: με το πλαφόν επισκέψεων ανά συνεργαζόμενο γιατρό με τον ΕΟΠΥ (200/μήνα),

· στην παιδεία: από την κα Διαμαντοπούλου το σχ. έτος 2011-12, με τη χορήγηση 55.000 κουπονιών εκπαίδευσης σε απόφοιτους λυκείου για φοίτηση σε ΙΕΚ (ιδιωτικά και δημόσια), οι υπόλοιποι κατέβαλαν δίδακτρα.

· στους παιδικούς σταθμούς εδώ και μια τριετία, με την επιχορήγηση θέσεων στους ιδιωτικούς και την αντίστοιχη περικοπή των θέσεων από τους δημόσιους.

Έχουν εφαρμοστεί τέλος, σε όλο το εύρος της εκπαίδευσης σε αρκετές άλλες χώρες, με καταστροφικά για την εκπαίδευση, τη νεολαία και την κοινωνία αποτελέσματα, (βλ. σχ. Νέα Ορλεάνη, Αργεντινή. Βρετανία, ΗΠΑ, κ.α.).

Είναι σαφές λοιπόν ότι η δήλωση του υφυπουργού υγείας και τα συνακόλουθα μέτρα που ανακοίνωσε, δεν είναι ούτε αποσπασματικά, ούτε μεμονωμένα. Συντονισμένα η τρικομματική κυβέρνηση εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση. Έχει θέσει σε υψηλή προτεραιότητα τη «μεταρρύθμιση» του κράτους & τη μετατροπή του σε «επιτελικό», χρησιμοποιώντας τα κουπόνια & την αξιολόγηση. Ακολουθεί αταλάντευτα την κόκκινη κλωστή της ιδιωτικοποίησης των πάντων, που τη συνδέει με τα πιο συντηρητικά κέντρα της χώρας και της Ευρώπης, με τη Θάτσερ, τους ρεπουμπλικάνους των ΗΠΑ κι από κει κατευθείαν με τον γκουρού του νεοφιλελευθερισμού· τον Φρίντμαν, που κατάφερε να μετατρέψει σε κόλαση τη ζωή εκατομμυρίων εργαζομένων κι ανέργων σ’ όλο τον κόσμο, που είχαν τη «τύχη» να εφαρμοστούν στο τομάρι τους οι απόψεις του για την οικονομία και την κοινωνία.

Μια τέτοια αντι-μεταρρύθμιση λοιπόν μας αφορά όλους άμεσα.

Η απάντησή μας στα φούμαρα περί επιτελικού κράτους, είναι το κοινωνικό κράτος, που λειτουργεί για να εξυπηρετεί τον πολίτη κι όχι για να βολεύει κομματικούς στρατούς και να ταΐζει εργολάβους και μεσάζοντες.

Το κοινωνικό κράτος που διασφαλίζει την παροχή των κοινωνικών αγαθών, της παιδείας και της υγείας σε όλους, είτε έχουν να πληρώσουν, είτε όχι …

Δυστυχώς σήμερα το κοινωνικό μοντέλο του κράτους πρόνοιας κατασυκοφαντείται από τα καθεστωτικά ΜΜΕ και τους νεοφιλελεύθερους διανοούμενους και διαλύεται, με πρόφαση την κρίση, από τις διαδοχικές μνημονιακές κυβερνήσεις.

Είναι καθήκον όλων μας, εφόσον το θέμα μας αφορά, να απαντήσουμε άμεσα και ταυτόχρονα:

· με την αποδόμηση του κυρίαρχου λόγου και της πρωτοφανούς προπαγάνδας που ασκείται,

· με την κατάθεση της δικής μας πρότασης,

· με μαζικές, πολύμορφες, αποτελεσματικές και χωρίς ταμπού δράσεις, ενάντια στις πολιτικές που προωθούνται, ψηφίζονται κι εφαρμόζονται σε βάρος μας & κυρίως,

· μ’ αλληλεγγύη κι αξιοπρέπεια.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ

μόνο που πρέπει να δράσουμε ΤΩΡΑ

γιατί αύριο ο χρόνος θα έχει ΤΕΛΕΙΩΣΕΙ