Τι σημαίνει η υπερψήφιση της έκθεσης περί ΑΟΖ στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ενωσιακή ομπρέλα στα ελληνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων;

Υπερψηφίστηκε την Πέμπτη, με μεγάλη πλειοψηφία, η έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τον «Ενεργειακό Χάρτη για το 2050». Υπό άλλες συνθήκες, μία τέτοια έκθεση θα περνούσε στην Ελλάδα σχεδόν απαρατήρητη. Αυτή την περίοδο όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά. Και τη διαφορά δεν την κάνει το γεγονός ότι εισηγήτρια της έκθεσης ήταν η ευρωβουλευτής του ΛΑΟΣ κυρία Νίκη Τζαβέλλα.

Είναι οι αναφορές στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και στον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει στο πεδίο αυτό η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) που έχουν φέρει την εν λόγω έκθεση στο προσκήνιο. Άλλωστε, τις τελευταίες εβδομάδες έχει ξεκινήσει συζήτηση σε υψηλό πολιτικό επίπεδο στην Ελλάδα για την ένταξη της ελληνικής ΑΟΖ και των ενδεχόμενων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε ελληνικά ύδατα υπό «ευρωπαϊκή ομπρέλα».

Ωστόσο, δεν είναι λίγοι όσοι σημειώνουν ότι δεν πρέπει να τρέφονται υπερβολικές προσδοκίες, από τη στιγμή που η ανακήρυξη και η οριοθέτηση ΑΟΖ παραμένει κυριαρχικό δικαίωμα των κρατών - μελών (κάτι το οποίο η ΕΕ, ως συμβαλλόμενο μέρος της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει αποδεχθεί).  

Στην έκθεση των 50 σελίδων, υπάρχουν δύο παράγραφοι που εξάπτουν το ενδιαφέρον και σχετίζονται με την ΑΟΖ.  

Στην πρώτη (παράγραφος 76), το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο «τονίζει την ανάγκη να διασφαλιστεί η ενεργειακή ασφάλεια και ενεργειακή αυτάρκεια της ΕΕ, που επιτυγχάνεται πρωτίστως με την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι οποίες, σε συνδυασμό με άλλες εναλλακτικές πηγές ενέργειας, μειώνουν την εξάρτηση από τις εισαγωγές・ σημειώνει το αναδυόμενο ενδιαφέρον σχετικά με την έρευνα για κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Μεσόγειο και τον Εύξεινο Πόντο・ πιστεύει ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για χάραξη ολοκληρωμένης πολιτικής της ΕΕ στον τομέα της θαλάσσιας γεώτρησης πετρελαίου και φυσικού αερίου・ πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στους περιβαλλοντικούς κινδύνους και συμπεριλαμβανομένης της οριοθέτησης των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών των κρατών μελών της ΕΕ και των σχετικών τρίτων χωρών, σύμφωνα με τη Σύμβαση UNCLOS, την οποία έχουν προσυπογράψει όλα τα κράτη μέλη και η ΕΕ καθαυτή».

Στη δεύτερη (παράγραφος 77) σημειώνεται «ότι η παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για γεωτρήσεις και η οριοθέτηση των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών θα μετατραπεί σε πηγή προστριβών με τρίτες χώρες, και ότι η ΕΕ πρέπει να διατηρήσει υψηλό πολιτικό προφίλ στο θέμα αυτό και να επιδιώκει να αποτρέπει διεθνείς τριβές・ υπογραμμίζει ότι η ενέργεια πρέπει να χρησιμοποιείται ως κινητήρια δύναμη για ειρήνη, περιβαλλοντική ακεραιότητα, συνεργασία και σταθερότητα».

Ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές τόνιζαν ότι προβληματική είναι η διατύπωση της δεύτερης παραγράφου. Αναγνωρίζει ότι η οριοθέτηση ΑΟΖ θα μπορούσε να οδηγήσει σε προστριβές με τρίτες χώρες, ουσιαστικά φωτογραφίζοντας πιθανά προβλήματα που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει η Ελλάδα με αντίπαλο την Τουρκία στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, δεν υπάρχει σαφής αναφορά στο ότι ο ρόλος που καλείται να αναλάβει η ΕΕ για την αποτροπή διεθνών τριβών πρέπει να βασίζεται στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Τέλος, άλλη κοινοτική πηγή σημείωνε ότι η κατακλείδα, περί αξιοποίησης της ενέργειας για ειρήνη, συνεργασία και σταθερότητα θα μπορούσε να ανοίγει παράθυρο για συνεκμετάλλευση - επιλογή που τουλάχιστον δημοσίως απορρίπτεται από την Αθήνα.

Το Βήμα