Πύργος Υψηλάντη

Περιγραφή

Γνωστός και ως πύργος της Πέτρας βρίσκεται σχεδόν 1 χλμ Ν του χωριού Υψηλάντης, σε λόφο ο οποίος αποτελεί απόληξη της βόρειας πλαγιάς του Ελικώνα προς την σημερινή πεδιάδα της Κωπαΐδας.

Πρόκειται για κτίσμα της φραγκικής περιόδου και είναι ο μεγαλύτερος σωζόμενος μεμονωμένος πύργος στη Βοιωτία.

Οι διαστάσεις του είναι 9,30Χ8,60 μ. και το πάχος του τοίχου στην βάση του φτάνει το 1,80 μ. Το ύψος που σώζεται ξεπερνά τα 13 μ.

Είναι κατασκευασμένος από μεγάλους λίθους στην βάση και στις γωνίες για καλύτερη σταθερότητα, ενώ για τις πλευρές έχουν χρησιμοποιηθεί μικροί αργοί λίθοι και θραύσματα κεραμίδων με συνδετικό υλικό το ασβεστοκονίαμα.

Το άνοιγμα της εισόδου βρίσκεται στον δεύτερο όροφο Η πρόσβαση γίνονταν μέσω ξύλινης κλίμακας σταθερής ή κινητής.

Αρκετοί μεγάλοι λίθοι δείχνουν λαξευμένοι από την αρχαιότητα χωρίς όμως να μπορεί να προσδιοριστεί η προέλευσή τους.

Ακόμα διακρίνονται θυρίδες αμυντικού και εξαεριστικού σκοπού ενώ τα μεγάλα ανοίγματα – παράθυρα στην δυτική και ανατολική πλευρά εξυπηρετούσαν τον καλό αερισμό και επαρκή φωτισμό των διαμερισμάτων διαμονής.

Στο εσωτερικό είναι ευκρινή τα τμήματα της κατεστραμμένης καμάρας και οι δοκοθήκες που στήριζαν το πάτωμα του ισογείου.

Ψηλότερα φαίνονται και οι δοκοθήκες όπου εδράζονταν το τελευταίο πάτωμα. Συνολικά διακρίνεται η ύπαρξη 4 ορόφων. Οι επάνω όροφοι χρησιμοποιούνταν για διαμονή και οι κάτω ως αποθηκευτικοί χώροι.

Γύρω από τον πύργο φαίνεται η ανάπτυξη μικρού οικισμού. Διακρίνονται χαμηλά ίχνη κτιρίων τα οποία λόγω υλικών και κατασκευής δείχνουν ν' ανήκουν στην ίδια περίοδο. Αναφέρονται και τα λείψανα μικρής εκκλησίας τα οποία δεν κατάφερα να διακρίνω.*

Παρότι η θέση του είναι προνομιακή προς το Κωπαϊδικό πεδίο, δεν έχει οπτική επαφή με τους κοντινούς πύργους στην Αλίαρτο και στην Κορώνεια. Εντούτοις έχει επαφή με τον πύργο στο χωριό Πύργος στην βόρεια άκρη του πεδίου.

Αυτό δείχνει ότι ο εν λόγω πύργος δεν κατασκευάστηκε στην θέση αυτή με γνώμονα την χρήση του ως παρατηρητήριο για την μετάδοση σημάτων, αλλά κυρίως για τις ανάγκες της χρήσης γης και άμυνας από τον φράγκο τοπικό φεουδάρχη.

Πιθανό είναι να υπήρχαν ενδιάμεσα παρατηρητήρια – φρυκτωρίες για την επικοινωνία μεταξύ των πύργων αυτών, τα οποία είτε καταστράφηκαν ολοσχερώς είτε περιμένουν ν' ανακαλυφθούν.