Επιστροφή στο 1970; Τι σημαίνουν οι υψηλές τιμές ενέργειας για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη

Της Νατάσας Στασινού

Οι εκρηκτικές ανατιμήσεις σε φυσικό αέριο, άνθρακα και πετρέλαιο προκαλούν πονοκέφαλο σε κυβερνήσεις, επιχειρήσεις και νοικοκυριά και σε μερίδα αναλυτών ξυπνούν μνήμες από την κρίση της δεκαετίας του 1970. Αν και πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο, η Ευρώπη πλήττεται σε μεγαλύτερο βαθμό από άλλες περιοχές εξαιτίας και της μεγάλης εξάρτησής της από εισαγωγές. Το ερώτημα λοιπόν είναι πόση διάρκεια θα έχει το κύμα ακρίβειας και σε τι βαθμό θα πλήξει την κατανάλωση και την ανάπτυξη.

Οι κυβερνήσεις λαμβάνουν σειρά μέτρων για να μετριάσουν τον «πόνο» των νοικοκυριών. Στην Ελλάδα μετά το πακέτο στήριξης των 500 εκατ. ευρώ, που ανακοινώθηκε πριν από μερικές εβδομάδες, ο υπουργός Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, προανήγγειλε αύξηση της επιδότησης στους λογαριασμούς ρεύματος, ενώ άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο και για στήριξη των καταναλωτών φυσικού αερίου.

Η UBS σε πρόσφατη έκθεσή της της χτυπάει καμπανάκι για τις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, αλλά εκφράζει αισιοδοξία ότι δεν θα έχουμε μία κρίση διαρκείας.

H εικόνα στις αγορές

Οι τιμές του αργού πετρελαίου τύπου μπρεντ ήταν στα 41 δολάρια το βαρέλι τον χειμώνα του 2020. Φέτος έχουν εκτιναχθεί κοντά στα 85 δολάρια και δεν αποκλείεται να αυξηθούν περαιτέρω, μετά και την απόφαση του ΟΠΕΚ να μην ρίξει περισσότερο πετρέλαιο στην αγορά. Στο ίδιο διάστημα οι τιμές του φυσικού αερίου τετραπλασιάστηκαν βάζοντας φωτιά στους λογαριασμούς ρεύματος και θέρμανσης. Η UBS υπολογίζει ότι από την εκρηκτική αυτή αύξηση στη χονδρική τιμή του φυσικού αερίου, στους καταναλωτές θα περάσει ένα «τσουχτερό» 50%.

Όπως έχει γράψει η Ναυτεμπορική η Ελλάδα έχει αυτή τη στιγμή τον τίτλο της μοναδικής χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με μέση χονδρεμπορική τιμή ρεύματος πάνω από τα 200 ευρώ/MWh (205,72 ευρώ/MWh). Και τούτο γιατί ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη οι τιμές του φυσικού αερίου έχουν αποκλιμακωθεί σημαντικά σε σχέση με το ρεκόρ του περασμένου μήνα (αν και παραμένουν κατά πολύ υψηλότερα από τα περσινά επίπεδα), στην Ελλάδα η μείωση είναι μόλις 2,6%.

Ο αντίκτυπος σε ανάπτυξη και πληθωρισμό

Η εκτίναξη των τιμών ενέργειας έχει πυροδοτήσει εύλογες ανησυχίες για ένα κύμα ακρίβειας, αλλά και για τις προοπτικές της ανάπτυξης, με πολλούς να φοβούνται μία περίοδο στασιμοπληθωρισμού, ανάλογη με εκείνη που είχαμε πριν από τέσσερις δεκαετίες, σημειώνουν οι αναλυτές της UBS. «Οι ανησυχίες αυτές κατά τη γνώμη μας είναι υπερβολικές» τονίζουν. «Ο αντίκτυπος θα είναι προσωρινά ισχυρός στον πληθωρισμό, αλλά δεν θα έχει μεγάλη διάρκεια, ενώ στο μέτωπο της ανάπτυξης θα είναι διαχειρίσιμος» συμπληρώνουν.

Εξηγούν επίσης ότι δεν είναι ίση η επίδραση όλων των καυσίμων. Μεγαλύτερη σημασία για την ανάπτυξη έχουν οι τιμές του πετρελαίου, αφού εξακολουθεί να καλύπτει το 1/3 της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης στην Ευρωζώνη.

Υπολογίζεται ότι κάθε αύξηση των τιμών του πετρελαίου κατά 10% «τρώει» περίπου 0,1 μονάδα από την ανάπτυξη του ΑΕΠ.