10+1 αλήθειες που (δεν) ξέρατε για το νερό

 

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Νερού μαθαίνουμε όσα δεν γνωρίζαμε για το νερό, το πιο πολύτιμο αγαθό της ζωής στον πλανήτη μας.

→ Ο κανόνας των οκτώ ποτηριών

Οι άνθρωποι, ανάλογα με τον τρόπο ζωής και την ηλικία τους, έχουν διαφορετικές, εξατομικευμένες ανάγκες ενυδάτωσης. Ο γενικός κανόνας για τους ενήλικες είναι η κατανάλωση 8 έως 10 ποτηριών (250 ml κάθε ποτήρι) υγρών κάθε μέρα, εκ των οποίων τα 6 έως 8 να είναι νερό. Τα παιδιά 4-8 ετών χρειάζονται 6-7 ποτήρια υγρών (4-5 να είναι νερό), τα παιδιά 9-13 ετών πρέπει να λαμβάνουν 8-10 ποτήρια υγρών (6-8 νερό) και οι έφηβοι 14-18 ετών 10-12 ποτήρια υγρών (8-10 νερό). Σε περίπτωση που κάποιος ασκείται καθημερινά, θα πρέπει να προσθέσει περίπου άλλα 2 ποτήρια νερό ημερησίως – ή και περισσότερα, ανάλογα με τη διάρκεια της άθλησης.

→ Είμαστε νερό

Γνωρίζατε ότι το 83% των πνευμόνων, το 73% του εγκεφάλου και της καρδιάς, το 79% των μυών και των νεφρών, το 64% του δέρματος και το 31% των οστών μας είναι νερό; Συνολικά, το νερό αποτελεί περίπου το 60% του σωματικού μας βάρους – το ποσοστό αυτό κυμαίνεται κατά περίπτωση μεταξύ 45% και 75% ανάλογα με το φύλο και την ηλικία. Η ύπαρξη επαρκούς ποσότητας νερού στον οργανισμό μας είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, ο βασικός κανόνας για καλή υγεία. Είναι γνωστό άλλωστε ότι το σώμα μας μπορεί να επιβιώσει για εβδομάδες χωρίς φαγητό, αλλά μόλις λίγες ημέρες χωρίς νερό.

→ Νερό βρύσης: να πιει κανείς ή να μην πιει;

Υψηλής ποιότητας και απολύτως ασφαλές είναι το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης, αυτό που φτάνει καθημερινά μέσω του δικτύου υδροδότησης στις οικιακές σωληνώσεις. Το νερό που αναβλύζει από πηγές και γεωτρήσεις, αλλά και τα επιφανειακά ύδατα (φράγματα, λίμνες κ.λπ.) της Ελλάδας υφίστανται επεξεργασία, σύμφωνα με την αυστηρή ευρωπαϊκή και ελληνική νομοθεσία, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα των δισεκατομμυρίων κυβικών που φτάνουν μέσω του υδρευτικού δικτύου στις βρύσες μας. Κατά γενική ομολογία επίσης, το νερό του Μόρνου που υδροδοτεί την Αττική είναι εξαιρετικό, «από τα καλύτερα, ίσως το καλύτερο νερό της Ευρώπης», σημειώνει ο χημικός περιβάλλοντος και πρόεδρος του Πανελλήνιου Κέντρου Οικολογικών Ερευνών, Παναγιώτης Χριστοδουλάκης.

→ Το νερό ως συμπλήρωμα διατροφής

Το μεταλλικό νερό μπορεί να λειτουργεί ως συμπλήρωμα διατροφής, καθώς προσφέρει στον οργανισμό ποσότητες απαραίτητων μετάλλων, όπως ασβέστιο ή κάλιο – χωρίς φυσικά να υποκαθιστά την πρόσληψή τους μέσω των τροφών. Το ανθρακούχο νερό βοηθά στην πέψη των τροφών, γιατί εξισορροπεί την οξύτητα του στομάχου, ενώ μερικές ετικέτες φυσικών μεταλλικών νερών περιέχουν λίθιο, το οποίο έχει ηρεμιστική δράση, βόριο ή πυρίτιο, που χαρίζουν όμορφη επιδερμίδα και συμβάλλουν στην υγεία των αρθρώσεων – ειδικά το βόριο βοηθά στην πρόληψη της οστεοπόρωσης μετά την εμμηνόπαυση.

→ Όταν το νερό είναι στο χέρι μας

Στην Ελλάδα πωλούνται κάθε χρόνο περίπου ένα δισεκατομμύριο λίτρα εμφιαλωμένο νερό στο λιανεμπόριο (έρευνα Nielsen, Ιαν. 2022) – στοιχεία για την αγορά Horeca (ξενοδοχεία, καφετέριες, εστιατόρια) είναι δύσκολο να συγκεντρωθούν. Οι καταναλωτές προμηθεύονται νερό κυρίως από τα σούπερ μάρκετ και τα περίπτερα και δευτερευόντως από τα μπακάλικα, τις ταβέρνες ή τα παραλιακά μπαρ (έρευνα MRB, 2020). Τα καταναλώνουν δε κυρίως στον δρόμο, στην ταβέρνα, σε ταξίδι και στην εργασία. Στην αγορά κυκλοφορούν περίπου είκοσι ετικέτες. Η ποιότητα των εμφιαλωμένων νερών είναι ελεγμένα υψηλή. «Θεωρώ ότι τα εμφιαλωμένα μας είναι καταπληκτικά, απείρως καλύτερα από το νερό της βρύσης», σημειώνει ο κ. Μανασσής Μήτρακας, καθηγητής Αναλυτικής Χημείας με έμφαση στην Επιστήμη του Νερού, στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ.

→ Still or sparkling;

Υπάρχουν τρεις κατηγορίες –ορισμένες βάσει νομοθεσίας– εμφιαλωμένου νερού: το φυσικό μεταλλικό νερό, το επιτραπέζιο και το νερό πηγής. Το επιτραπέζιο είναι νερό οποιασδήποτε προέλευσης (από γεώτρηση, λίμνη, ποτάμι, ακόμη και αφαλατωμένο νερό θάλασσας) που μπορεί να έχει υποστεί οποιαδήποτε διαδικασία απολύμανσης προκειμένου να τηρεί τα όρια ποσιμότητας. Το νερό πηγής έχει υπόγεια προέλευση και εμφιαλώνεται στην πηγή, οπότε δεν απαιτεί επεξεργασία. Τέλος, το φυσικό μεταλλικό νερό προέρχεται από υπόγεια πηγή, εμφιαλώνεται επιτόπου και περιέχει μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Μπορεί να είναι ανθρακούχο, το οποίο διακρίνεται σε αεριούχο (όταν η περιεκτικότητά του σε διοξείδιο του άνθρακα στο μπουκάλι είναι ίδια με εκείνη στην πηγή), ενισχυμένο με αέριο της πηγής (όταν έχει προστεθεί διοξείδιο του άνθρακα από τον ίδιο υδροφόρο ορίζοντα με το νερό) και με προσθήκη διοξειδίου του άνθρακα (όταν έχει εμπλουτιστεί με διοξείδιο του άνθρακα μετά την εμφιάλωση).

→ Εξασθενές χρώμιο στο ποτήρι μας;

Παρότι υπάρχουν περιοχές της χώρας όπου εντοπίζονται αυξημένα ποσοστά νιτρικών –περιοχές αγροτικής παραγωγής όπου χρησιμοποιούνται λιπάσματα και φυτοφάρμακα– και άλλες που, λόγω των πετρωμάτων ή της γεωθερμίας, έχουν ποσοστά σιδήρου, αρσενικού, μαγγανίου και αμμωνίας, η επεξεργασία την οποία υφίσταται το νερό το καθιστά ασφαλές για κατανάλωση. Η νέα μεγάλη πρόκληση για τους αρμόδιους φορείς και τους δήμους ακούει στο όνομα εξασθενές χρώμιο. Πριν από περίπου δύο χρόνια, η Ευρωπαϊκή Ένωση θέσπισε χαμηλότερο όριο, από τα 50 στα 25 μικρογραμμάρια ανά λίτρο, με αποτέλεσμα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του καθηγητή του ΑΠΘ Μανασσή Μήτρακα, είναι περισσότεροι από 300 οι δήμοι και δημοτικές κοινότητες στην Ελλάδα που ξεπερνούν αυτό το όριο και θα πρέπει να αναπροσαρμόσουν την επεξεργασία του νερού τους, ενώ υπάρχουν και περίπου 50 δημοτικές ενότητες που ξεπερνούν αυτή τη στιγμή το όριο των 25 μικρογραμμαρίων ανά λίτρο – και θα πρέπει επίσης να προχωρήσουν σε παρεμβάσεις για να τηρούν τα νέα όρια.

→ Μην το πιείτε, εφαρμόστε το

Η κοσμετολογία έχει επενδύσει στη μαγική δύναμη του νερού για τη δημιουργία στοχευμένων προϊόντων. Οι εταιρείες καλλυντικών δημιουργούν εξειδικευμένες συνθέσεις, οι οποίες όχι μόνο στοχεύουν σε συγκεκριμένες ανάγκες της επιδερμίδας (αντιγήρανση, ακμή), αλλά και διατηρούν σταθερά τα επίπεδα υγρασίας. Οι ενυδατικές κρέμες, οι ενισχυμένοι οροί (serums), οι μάσκες προσώπου ή ματιών [κρεμώδεις ή υφασμάτινες (tissue masks ή patches)], οι κρέμες νύχτας (overnight masks), τα νερά καθαρισμού (micellar waters), τα πλούσια σε ιχνοστοιχεία σπρέι με ιαματικό νερό λειτουργούν επανορθωτικά σε όλα τα επίπεδα, προσφέροντας οξυγόνωση, ελαστικότητα και λάμψη. Οι περισσότερες εταιρείες αξιοποιούν τη δύναμη ενός συγκεκριμένου συστατικού, του υαλουρονικού οξέος, ενός μορίου που συγκρατεί περισσότερες από χίλιες φορές το βάρος του σε νερό και παρέχει υγρασία στο δέρμα, ενισχύοντας την παραγωγή κολλαγόνου και ελαστίνης, χωρίς να φράσσει τους πόρους. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια οι εταιρείες δεσμεύονται για πρακτικές παραγωγής που επιτυγχάνουν εξοικονόμηση νερού και προχωρούν στη δημιουργία waterless προϊόντων σε στέρεα μορφή ή πούδρα, όπως τα dry shampoo (αντικαθιστώντας ένα λούσιμο την εβδομάδα με dry shampoo, εξοικονομούμε 500 λίτρα νερό τον χρόνο).

→ Χρειαζόμαστε φίλτρο νερού;

«Θα πρέπει να χρησιμοποιούμε φίλτρο με διάκενα μικρότερα από μισό μικρό, το οποίο θα απομακρύνει πολλά αιωρούμενα σωματίδια και θα κάνει αποστειρωτική διήθηση για τυχόν μικρογόνα. Θα πρέπει επίσης το φίλτρο να έχει ενεργό άνθρακα, ώστε να απομακρύνει το χλώριο και άλλα συστατικά που υπάρχουν λόγω της χλωρίωσης του νερού», σημειώνει ο καθηγητής του ΑΠΘ Μανασσής Μήτρακας.

→ Πίνουμε μικροπλαστικά;

Η απάντηση είναι «ναι». Σε έρευνες, μικροπλαστικά έχουν βρεθεί στο νερό βρύσης αλλά και στα εμφιαλωμένα νερά. Η ποσότητα είναι εξαιρετικά μικρή και δεν αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία. Ιδανικά το νερό θα έπρεπε να εμφιαλώνεται σε γυάλινες συσκευασίες, το κόστος όμως θα ήταν απαγορευτικό.

→ Στην υγειά μας

«Το νερό έχει χαρακτηριστεί λίκνο της ζωής, διότι είναι απαραίτητο για όλες τις βιοχημικές εργασίες που λαμβάνουν χώρα στο σώμα μας», σημειώνει ο διαιτολόγος – διατροφολόγος Πάρης Παπαχρήστος. «Η επαρκής ενυδάτωση βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό να ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος, να μεταφέρει θρεπτικά συστατικά στους ιστούς, να αποβάλλει τα παραπροϊόντα του μεταβολισμού, να επιτελεί καλύτερα την πέψη των τροφών και να διατηρεί την υγεία των αρθρώσεων. Αποτελεί κλειδί για να έχει κανείς καλύτερη ποιότητα ζωής». Σύμφωνα με το Special Health Report της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, «το νερό κουβαλά θρεπτικά συστατικά και οξυγόνο στα κύτταρά μας, απομακρύνει τα βακτήρια από την ουροδόχο κύστη, βοηθά στην πέψη, σταθεροποιεί την αρτηριακή πίεση, προστατεύει τα όργανα και τους ιστούς». Έρευνες επίσης έχουν δείξει ότι η κατανάλωση νερού προστατεύει τους ιστούς, τη σπονδυλική στήλη και τις αρθρώσεις, μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση και τη μνήμη μας, να διατηρήσει την υγεία του δέρματός μας αλλά και να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους μας.

Με μια ματιά:

↦ Ρυθμίζει τη θερμοκρασία του σώματος.

↦ Καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα.

↦ Χαρίζει λείο δέρμα.

↦ Προλαμβάνει τις πέτρες στα νεφρά.

↦ Ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους.

↦ Βελτιώνει τη διάθεση και τη λειτουργία του εγκεφάλου.

↦ Ενισχύει την αθλητική απόδοση.

↦ Συμβάλλει στην απώλεια βάρους.

↦ Βοηθά στην πέψη.

www.kathimerini.gr