Σήμερα θα μιλήσουμε για την αγκινάρα, ένα από τα πιο ωφέλιμα λαχανικά που έχουμε.
Η επιστημονική ονομασία του συγκεκριμένου φυτού είναι Cynara scolymus. Κατά τον Αθήναιο, οι αρχαίοι Ελληνες έτρωγαν τον καρπό του φυτού, που τον ονόμαζαν «κυνάρα».
Η ονομασία αγκινάρα στην ελληνική γλώσσα σχετίζεται με το αρχαιοελληνικό κύων (σκύλος), πιθανόν επειδή οι βελόνες μοιάζουν με δόντια σκύλου.
Μια λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι η αγκινάρα απέκτησε αγκάθια όταν ζήτησε από τον Θεό να την προστατεύσει από τους ληστές που κλέβουν τους καρπούς της και από τα ζώα που τη ρημάζουν.
Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο Διοσκουρίδης αναφέρει ότι κονιορτοποιημένες ρίζες του φυτού χρησιμοποιούνταν εξωτερικά για την απομάκρυνση δυσάρεστων οσμών.
Ως φάρμακο η αγκινάρα χρησιμοποιήθηκε από τους αρχαίους Αιγύπτιους, Ελληνες και Ρωμαίους. Η αγκινάρα αρχικά φυόταν στην Αιθιοπία, ενώ δεν είναι γνωστό αν καλλιεργούνταν και εκεί.
Κατόπιν πέρασε στην Αίγυπτο και από τους Αιγύπτιους την παρέλαβαν οι Εβραίοι.
Στη συνέχεια εμφανίστηκε στη Σικελία, κυρίως στην Τοσκάνη αλλά και αλλού, και αργότερα στην Ελλάδα όπου στην αρχή την ονόμαζαν «κάκτο σικελικό». Οι Ρωμαίοι την έλεγαν «κάρδον».
Ο Πτολεμαίος ο Ευεργέτης στα «Υπομνημονεύματά» του έλεγε ότι φυόταν στη Μακεδονία και στη λίμνη Κωπαΐδα και ότι μόνο οι στρατιώτες την έτρωγαν.
Στην Ευρώπη εμφανίστηκε τον 15ο αιώνα μ.Χ. Τα άνθη, εξαιτίας ενός γλυκού συστατικού που περιέχουν, ενίσχυαν την αίσθηση της γεύσης, ενώ τα ξινά συστατικά των φύλλων έβρισκαν χρήση στην παρασκευή απεριτίφ.
Οι Γάλλοι τα χρησιμοποιούσαν ως τονωτικό ποτό.
Τα συστατικά της αγκινάρας είναι χολαγωγά και διουρητικά. Πιστεύεται επίσης ότι έχουν την εξαιρετική ιδιότητα να απομακρύνουν τη χοληστερίνη από το αίμα.
Τα κύρια συστατικά τα οποία προτείνεται ότι ευθύνονται για τη χολεκκριτική δράση της δρόγης (όπου δρόγη είναι το μόνο μέρος του φυτικού ή του ζωικού οργανισμού, π.χ. φύλλα ή φλοιός ή σπέρματα ή άλλο όργανο φυτού ή ζώου, που χρησιμοποιείται για τη θεραπευτική ή άλλη δράση του) είναι τα πολυφαινολικά (μονο- και δι-καφεουλκινικά οξέα και τα φλαβονοειδή) και είναι αυτά που οδηγούν σε παραγωγή μεγαλύτερης ποσότητας των συστατικών της χολής.
Ολα τα παραπάνω συντελούν στη μεγαλύτερη έκκριση χολής στον γαστρεντερικό σωλήνα και επομένως ανακούφιση από τα συμπτώματα της δυσπεψίας (αίσθημα κορεσμού, ναυτία, έμετος κ.ά.).
Η χρήση των εκχυλισμάτων φύλλων αγκινάρας, εκτός από χολεκκριτική δράση, έχει ηπατοπροστατευτική δράση, αντι-δυσλιπιδαιμική δράση, αντιαρτηριοσκληρωτική δράση, αντιμικροβιακή, αντιμυκητιασική δράση.
Οσο για την αντιοξειδωτική δράση των εκχυλισμάτων φύλλων της αγκινάρας, έχει δειχτεί ότι βιοενεργά συστατικά της αγκινάρας, όπως οι φλαβόνες και τα υδροξυκιναμμικά οξέα, παρέχουν προστασία ενάντια στην οξείδωση των πρωτεϊνών τόσο του πλάσματος όσο και των ερυθροκυττάρων.
Τα κυρίως συστατικά της αγκινάρας που παρουσιάζουν αντιοξειδωτικές δράσεις είναι το χλωρογενικό οξύ, η λουτεολίνη και οι γλυκοσίδες της, η κυναρίνη. Στην κυναρίνη αποδίδεται η πικρή γεύση της, η οποία βρίσκεται κυρίως στα πράσινα μέρη του φυτού.
Η αγκινάρα είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, όπως βιταμίνες Α, C και Κ. Η βιταμίνη Κ συνεισφέρει στη μείωση του κινδύνου οστεοπόρωσης, ενώ η αντιοξειδωτική βιταμίνη C ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ενα άλλο πολύ σημαντικό συστατικό της αγκινάρας είναι το μαγνήσιο. Το μαγνήσιο και το κάλιο διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και στην καλύτερη λειτουργία της καρδιάς, με αποτέλεσμα να παρουσιάζει καρδιοτονωτική δράση.
Αποτελεί καλή πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β. Στα θρεπτικά συστατικά της αγκινάρας προστίθενται ο σίδηρος και ο χαλκός. Θα πρέπει να χρησιμοποιείται με ιδιαίτερη προσοχή στη χολολιθίαση.
Υπάρχουν πολλές συνταγές για να μαγειρευτούν οι αγκινάρες, όπως: α λα πολίτα, αγκινάρες με αρακά, με κουκιά, αγκινάρες ογκρατέν, ριζότο με αγκινάρες και μαραθόριζα και σε άλλους πολλούς συνδυασμούς.
Το υπέροχο αυτό λαχανικό όμως τρώγεται και ωμό, και τότε ακόμα έχει μια πολύ ιδιαίτερη και γεμάτη γεύση.
Οι Κρητικοί συνηθίζουν να το απολαμβάνουν έτσι συνοδεύοντας τη ρακή τους αλλά και οι Ιταλοί το προσθέτουν σε λεπτές φέτες μαζί με άφθονη παρμεζάνα και λαδολέμονο, δημιουργώντας εκπληκτικές φρέσκες σαλάτες.
Εγώ σας προτείνω μια συνταγή για πιτσάκια αγκινάρας με ταχίνι σε αραβική πίτα. Καλή όρεξη!
Πιτσάκια με αγκινάρες και σάλτσα ταχινιού
Υλικά:
4 ατομικές αραβικές πίτες (κατά προτίμηση ολικής αλέσεως),
½ κρεμμύδι,
1 ντομάτα,
10 ελιές Καλαμών,
4 καρδιές αγκινάρας,
100 γραμμ. φέτα,
1 πιπεριά πράσινη, ρίγανη.
Για τη σάλτσα ταχινιού
1/4 φλιτζάνι ταχίνι,
χυμό από 1 λεμόνι,
2 κ.σ. νερό,
1 σκελίδα σκόρδο, πιπέρι.
Εκτέλεση:
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 200 βαθμούς Κελσίου.
Σε μικρό μπολ φτιάχνουμε τη σάλτσα ανακατεύοντας το ταχίνι, το λεμόνι, το νερό και τη σκελίδα σκόρδου λιωμένη.
Εκτέλεση
Ετοιμάζουμε τα υλικά της πίτσας, κόβοντας το κρεμμύδι, την ντομάτα, τις πιπεριές και τις αγκινάρες σε κομματάκια. Κόβουμε και τις ελιές σε μικρές φέτες.
Απλώνουμε πάνω σε κάθε πίτα 2 κουταλιές του γλυκού από τη σάλτσα ταχινιού και μετά προσθέτουμε τα κομμένα υλικά με τη σειρά, συνδυάζοντάς τα όπως θέλουμε.
Πασπαλίζουμε από πάνω με 1 κουταλιά γλυκού τριμμένη φέτα και λίγη ρίγανη.
Ψήνουμε στον φούρνο για 10 λεπτά στους 200 βαθμούς.
* Σύμβουλος διατροφής - alpanopoulou@gmail.com
www.efsyn.gr
0 Σχόλια