Ο Νοέμβριος για τους ρωμαίους ήταν ο ένατος μήνας, καθώς ο χρόνος για εκείνους άρχιζε από τον Μάρτη. Γι’ αυτό και πήρε το όνομα Novem =εννέα.
Στο αρχαιοελληνικό αττικό ημερολόγιο όμως ο Νοέμβριος ήταν ο πέμπτος μήνας και ονομαζόταν ‘’Μαιμακτηρίων’’ από την εορτή ‘’Μαιμακτήρια’’ που τελούνταν προς τιμήν του ‘’Διός Μαιμάκτου’’ θεού των ανέμων και των καταιγίδων, σύμβολο δηλαδή της ευμετάβλητης μετεωρολογικά εποχής.
Κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο είναι ο ενδέκατος μήνας και έχει 30 ημέρες.
Οι Λαϊκές του Ονομασίες:
Σποριάς ή Σπορίτης (λόγω της σποράς των δημητριακών κ όσπριων)
Μεσοσπορίτης (επειδή μέχρι τις 21 Νοεμβρίου πρέπει να έχει τελειώσει η μισή σπορά)
Βροχάρης (καθώς είναι ο μήνας με τις περισσότερες βροχες)
Χαμένος (επειδή οι μέρες του Νοέμβρη είναι οι μικρότερες μέρες του χρόνου)
Παχνιστή (επειδή κλείνουν τα ζώα πια στο παχνί )
Ανακατωμένος (λογω των ακατάστατων καιρικών συνθηκών)
Κρασομηνάς (επειδή σε κάποια μέρη τότε ανοίγουν τα κρασιά)
Σκιγιάτης (επειδή μεγαλώνει η νύχτα και η γη σκιάζεται)
Αρχαγγελιάτης (λογω της εορτής των Αρχαγγέλων Μιχαήλ κ Γαβριήλ)
Αγιομηνάς (από την γιορτή του Αγίου Μηνά)
Νιαστή (επειδή γίνονται τα τελευταία οργώματα- νεάσματα)
Αντριάς (από τη γιορτή του Αγίου Ανδρέα καθώς το κρύο αντριεύει)
Και η ποντιακή ονομασία Αεργίτες (Νοέμβρης)
Γιορτές του Νοέμβρη
3 Νοεμβρίου Ο Αγ Γιώργης ο Σποριάρης ή Μεθυστής
με την επωνυμία αυτή διακρίνεται ο μικρός ή φτωχός αυτός άγιος από τον μεγάλο συνώνυμο του, τον τροπαιοφόρο Γεώργιο (23 Απριλίου). Λέγεται Σποριός ή Σποριάρης, επειδή σε πολλές περιοχές γίνεται, την ημέρα της γιορτής του, η προετοιμασία του σπόρου και αρχίζει η σπορά. Ορισμένες μάλιστα συνήθειες αυτής της ημέρας αποβλέπουν στην αφθονία των καρπών.
Στη Λαρδο της Ρόδου, για παράδειγμα οι γεωργοί βάλλουν σε μια σκάφη το σπόρο και ανάφτουν τρία κεριά. Μέσα στο σπόρο ανακατεύουν διαφόρους καρπούς και λίγο σιτάρι, που το έχουν φυλαγμένο στο σακουλάκι της περασμένης αρχιχρονιάς. Από τη σκάφη αυτή βάλλουν λίγο σπόρο στο δισάκκι και μαζί ένα ρόδι, που θα το φάγουν σαν ‘’ποσπείρουν’’
(Από το βιβλίο Ελληνικές Γιορτές και Έθιμα της Λαϊκής μας Παραδόσεις του Γ.Α.Μεγα)
8 Νοεμβρίου (Των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ)
Οι αρχάγγελοι που παίρνουν τις ψυχές.
Οι γριές στα Κοτύωρα νηστεύανε στην χάρη του Αρχάγγελου Γαβριήλ, για να τις πάρη, όπως έλεγαν, εύκολα την ψυχή και να μην παιδεύονται, όταν ήταν να πεθάνουν (Γ.Α.Μέγας)
11 Νοεμβρίου (Άγιος Μηνάς)
(Μηνάς- μηνώ που σημαίνει παραγγέλνω, φανερώνω) Πίστευαν ότι ο αγιος φανερώνει τα κλοπιμαία και εν γένει τα απολεσθέντα
21 Νοεμβρίου (Τα Εισόδια της Θεοτόκου) της Παναγίας της Μεσοσπορίτισσας κα Πολυσπορίτισσας επειδή αυτή τη μέρα έβραζαν οι αρχαίοι πολυσπόρια(σπόρου δημητριακών κ όσπριων)
30 Νοεμβρίου (Άγιος Αντρέας) Ανδρέας που σημαίνει αντρείος αντρειεύομαι. Πίστευαν ότι τη μέρα αυτή αρχίζει το κρύο να δυναμώνει να αντρειεύει.
Εργασίες του Νοέμβρη
Μάζεμα ελιάς-Σπορά όσπριων και σιτηρών
Ξελάκκωμα στα αμπέλια-Υλοτομία-Καίνε τις ξερές μπαμπακιές
Μεταφέρονται οι κυψέλες στις οριστικές τους θέσεις για τον χειμώνα
Έθιμα Προλήψεις
Μάζεμα Ελιάς
Στην Αγιάσο της Λέσβου γίνεται ολόκληρη γιορτή στο τέλος της συγκομιδής. Ένας από τους ραβδιστές μπήγει ανάποδα το ραβδί του στη γη και βάζει φωτιά πιστεύοντας ότι όπως θα λυγίσει το ραβδί θα λυγίσουν και οι ελιές του χρόνου από το βάρος των καρπών. Οι γυναίκες στύβουν τις ελιές, με το μαύρο ζουμί τους, αλείφουν το πρόσωπο τους και χορεύουν γύρω από τη φωτιά, πετώντας τα καλάθια τους με ευχές στο νοικοκύρη, να έχει του χρόνου περισσότερο καρπό και στις ανύπαντρες να παντρευτούν
Στις 3 Νοεμβρίου στην Αίνο Θράκης τα παπούτσια τους δεν τα αφήναν έξω από το σπίτι για ‘’ίνα μη ιδών αυτά ο αρχιστράτηγος Μιχαήλ, ενθυμηθεί αυτούς και αναλάβει εκ της ζωής’’
Στις 11 Νοεμβρίου του Αγίου Μηνά οι τσομπάνηδες τον επικαλούνται για να βρουν ζώα που έχουν χάσει.
Οι γυναίκες δεν ανοίγουν ψαλίδι ‘’για να είναι το στόμα του λύκου κλειστό’’. Στο σπίτι του τσομπάνου έκαναν ένα σπάγκο από μαλλί προβάτου και το έδεναν 3 φορές γιατί έτσι πίστευαν ότι ο λύκος δεν θα έκανε κακό στο κοπάδι. Έτσι έραβαν και τα κακά στόματα του χωριού
Στις 26 Νοεμβρίου του Αγίου Στυλιανού στον Βώλακα της Δράμας οι γυναίκες που είχαν παιδιά έβραζαν σιτάρι και το πήγαιναν στην εκκλησία και το μοίραζαν για υγεία, για να ζήσουν τα παιδιά.
Στις 30 Νοεμβρίου του Αγ. Ανδρέα οι γυναίκες στο Βόιο Κοζάνης έκαναν τηγανίτες τις γνωστές λαγγίτες ‘’ για να μην τρυπήσει το τηγάνι’’. Από αυτές έτρωγαν όλοι και έδιναν και στα ζωντανά τους.
Παροιμίες του Νοέμβρη:
-Ο Νοέμβρης έκλεισε; Τα ζευγάρια είναι στο στάβλο
-Τον Οκτώβρη τα κουδούνια , το Νοέμβρη παραμύθια.
-Το Νοεμβρη και Δεκεμβρη φύτευε καταβολάδες
-Νοέμβρη οργώματα και ελιές, δεν απολείπουν οι δουλειές
-Η Πούλια βασιλεύοντας, το μήνυμα της στέλνει. Ούτε τσοπάνος στα βουνά ούτε ζευγάς στους κάμπους
-Όταν έρθει ο Νοέμβρης σιγομπαίνει ο χειμώνας.
-Ο άη- Μηνάς εμήνυσε, πούλια μη ξημερώσει.
-Ο Νοέμβρης σαν θα έλθει τα γομάρια μέσα κλείνει.
0 Σχόλια