Το δέντρο της ελπίδας

Πορφυρά, γλυκόξινα ρόδια. Περίμενα να μαζέψω κάμποσα φέτος, έριχνε όμως για τρεις μέρες δυνατή βροχή και τα περισσότερα, πριν προλάβουν να ωριμάσουν, έσκασαν. Ακόμα πάντως και στην παρακμή τους, κρεμασμένα όπως είναι απ’ τα κλαδιά της ροδιάς και επιδεικνύοντας τα ρουμπινί σωθικά τους, προσφέρουν θριαμβικό θέαμα. Βλέπω ολημερίς κότσυφες και καρακάξες να τσιμπολογούν λαίμαργα τους σπόρους. Στέκομαι ακίνητος όσο πιο κοντά μπορώ και μοιράζομαι τη χαρά τους, λίγο πριν τα χειμωνιάτικα κρύα περιλάβουν πετούμενα κι ανθρώπους. Μαζί, νιώθω πόση δύναμη διαθέτει αυτό το όμορφο δεντράκι στο να μας θυμίζει ότι πάντοτε στα δύσκολα η Γαία/γη προσφέρει ελπίδα και καταφύγιο. Για τούτο τον λόγο άλλωστε ο καρπός της διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στον μύθο της Περσεφόνης και στα αρχαία μυστήρια. Και δεν είναι ασφαλώς τυχαίο που το δέντρο της ροδιάς (Punica granatum) λατρεύτηκε από τους κατοίκους του τόπου μας σχετικώς νωρίς αφότου μας ήρθε εξ ανατολών, πριν από περίπου πέντε χιλιετίες. Στην πορεία αφιερώθηκε στην Ήρα, στην προστάτιδα του γάμου, αλλά ήταν και το δέντρο που φύτεψε στον ιερό της κήπο, στην Πάφο της Κύπρου, η Αφροδίτη. Αποτελούσε λοιπόν ισχυρό σύμβολο του πάθους και της γονιμότητας, της ζωής και της ευκαρπίας, ενώ η μέχρι χθες πολύ διαδεδομένη συνήθεια του να σπάζουν οι νεόνυμφοι ένα ρόδι στο κατώφλι του σπιτιού τους φαίνεται πως κρατάει από τα ομηρικά χρόνια.

Τις τελευταίες δεκαετίες, εξαιτίας κυρίως της επιθυμίας να γευόμαστε «εύκολους» καρπούς και της κάποιας δυσκολίας που παρουσιάζει το ρόδι στο ξεφλούδισμα, είχε εκπέσει σε πρωτοχρονιάτικο διακοσμητικό στοιχείο. Χάρη πάντως σε επιστημονικές έρευνες που κατέδειξαν πως ο χυμός του ροδιού διαθέτει πολύτιμες αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες, η ροδιά, λόγω ζήτησης, άρχισε πριν από μερικά χρόνια να καλλιεργείται ξανά εντατικά, αλλά και να ριζώνει στους κήπους. Λιγότερο γνωστό είναι πως οι φυτοθεραπευτές των παραδοσιακών αλλά και σύγχρονων ρευμάτων χρησιμοποιούν μέχρι σήμερα το ελμινθοκτόνο αφέψημα της ρίζας της και το τονωτικό έγχυμα των φύλλων της. Η κοσμητολογία, πάλι, αξιοποιεί το έλαιο των σπόρων της, επειδή προάγει την παραγωγή κολλαγόνου και αυξάνει την ελαστικότητα της επιδερμίδας, λειαίνοντας έτσι τις ρυτίδες.

Συμπυκνωμένος σε σιρόπι, ο χυμός του ροδιού παίζει σημαντικό ρόλο στην αραβική μαγειρική, εμείς πάλι μπορούμε να προσθέτουμε σε σαλάτες, πιλάφια (ριζότο, αν προτιμάτε) και στο γιαούρτι μισή χούφτα από τους σπόρους του, για να τα κεντήσουμε με την ιδιαίτερη νοστιμιά και το αρχοντικό του χρώμα.

Αν πάλι διαθέτετε κήπο, σας προτρέπω να προμηθευτείτε το επόμενο διάστημα ένα δεντράκι ροδιάς, διαλέγοντας ανάμεσα στις αρκετές ποικιλίες που θα βρείτε στα φυτώρια. Προσωπική μου προτίμηση είναι της Ερμιόνης, η οποία παράγει γλυκά ρόδια, ιδανικά για χρήση στην κουζίνα. Θα χρειαστεί να περιμένετε τέσσερα έως πέντε χρόνια μέχρι να γεμίσετε για πρώτη φορά ένα καλάθι με ρόδια, αλλά από την πρώτη κιόλας, άντε το πολύ δεύτερη άνοιξη, θα σας ευφραίνει με τα πολυάριθμα και μεγάλα πορτοκαλοκόκκινα άνθη της.

Οδηγίες φροντίδας

→

Η ροδιά είναι δέντρο που προσαρμόζεται εύκολα σε όλους τους τύπους εδαφών, εκτός από εκείνα που δεν στραγγίζουν ικανοποιητικά. Ενσωματώστε αρκετό κομπόστ ή χωνεμένη κοπριά στον λάκκο που θα ανοίξετε. Εξασφαλίστε της μια ηλιόλουστη θέση και φροντίστε να την ποτίζετε τακτικά από την άνοιξη μέχρι την ωρίμανση των καρπών. Αντέχει πολύ στον καύσωνα, όχι όμως σε θερμοκρασίες κάτω από τους -8°C και στο αγριοβόρι. Κάθε χειμώνα χρειάζεται κλάδεμα διαμόρφωσης (τα πρώτα χρόνια) ή καρποφορίας. Αυτή είναι μια εργασία που θα αναθέσετε σε κηπουρό με γνώσεις. Εσείς μπορείτε να αναλάβετε, με την καθοδήγησή του πάντοτε, την απαραίτητη ανοιξιάτικη λίπανσή της.